PHẨM “SÁU PHÁP ĐÁO BỈ NGẠN”
Phần sau cùng quyển 411 cho đến phần đầu quyển 412, Hội
thứ II.
(Tương đương phần phát biểu của Ngài Mãn Từ Tử về Ma Ha
Tát,
phẩm “Ma Ha Tát”, Q.47 và Q.48, Hội thứ I, ĐBN)
Tóm
lược:
Lúc bấy giờ, Mãn Từ Tử thưa:
- Bạch Thế Tôn! Con cũng muốn đem trí tuệ biện tài nói về ý
nghĩa Ma ha tát của Bồ tát.
Phật bảo Mãn Từ Tử:
- Ông cứ
nói.
Mãn Từ Tử thưa:
- Bạch Thế Tôn! Do các Bồ tát vì làm lợi lạc cho khắp tất cả
hữu tình nên mặc áo giáp đại công đức phát tâm hướng đến Đại thừa. Vì nương
vào Đại thừa nên gọi là Ma ha tát.
Bấy giờ, Xá lợi Tử hỏi Mãn Từ Tử:
- Thế nào là Đại Bồ tát vì làm lợi lạc khắp tất cả hữu tình
nên mặc áo giáp đại công đức?
Mãn Từ Tử đáp:
- Này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành bố thí Ba la mật
không làm lợi lạc cho một nhóm nhỏ hữu tình tu hành bố thí, mà là làm lợi lạc
cho khắp tất cả hữu tình nên tu hành bố thí. Các Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba
la mật không làm lợi lạc cho một nhóm nhỏ hữu tình tu hành tịnh giới, mà là làm
lợi lạc cho khắp tất cả hữu tình nên tu hành tịnh giới. Các Bồ tát khi tu hành
an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật không làm lợi lạc cho một nhóm
nhỏ hữu tình mà là làm lợi lạc cho khắp tất cả hữu tình nên tu hành an nhẫn cho
đến Bát Nhã. (Q.411, ĐBN)
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát vì làm lợi lạc cho khắp tất cả
hữu tình nên mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát mặc áo giáp đại công đức
làm lợi lạc cho các hữu tình không có giới hạn, không nghĩ như vầy: Ta sẽ cứu
độ hữu tình ấy, làm cho họ vào cõi Vô dư y Niết bàn, mà tự họ không làm được.
Ta sẽ cứu độ hữu tình, làm cho an trụ Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, mà tự họ
không an trụ được.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát vì làm lợi lạc khắp tất cả hữu
tình nên mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát nghĩ như vầy: Ta sẽ tự
mình làm viên mãn bố thí Ba la mật, cũng làm cho tất cả hữu tình viên mãn bố
thí. Ta sẽ tự mình làm viên mãn tịnh giới Ba la mật, cũng làm cho tất cả hữu
tình viên mãn tịnh giới. Ta sẽ tự mình làm viên mãn an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự,
Bát nhã Ba la mật, cũng làm cho tất cả hữu tình viên mãn an nhẫn cho đến Bát
nhã Ba la mật. Các Bồ tát nghĩ như vầy: Ta sẽ tự mình nương vào sáu pháp Ba la
mật như vậy, an trụ pháp không nội cho đến pháp không không tánh tự tánh; tu
hành bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng. Cũng làm cho tất cả hữu
tình nương vào sáu pháp Ba la mật này an trụ pháp không nội cho đến pháp không
không tánh tự tánh; tu hành bốn niệm trụ cho đến mười tám pháp Phật bất cộng.
Các Bồ tát nghĩ như vầy: Ta sẽ tự mình nương vào sáu pháp Ba la mật như vậy mau
chứng Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác vào cõi Vô dư y Niết bàn. Cũng làm cho
tất cả hữu tình nương vào sáu pháp Ba la mật, mau chứng Vô Thượng Chánh Đẳng
Chánh Giác vào cõi Vô dư y Niết bàn.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát làm lợi lạc cho khắp tất cả hữu
tình nên mặc giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành bố thí Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu bố thí. Giữ gìn
thiện căn này dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí, khi bố thí hoàn toàn không có hối tiếc.(Q.412, ĐBN).
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành bố thí Ba la mật, mặc
áo giáp đại công đức bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành bố thí Ba la
mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu bố thí. Giữ gìn thiện căn
này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chúng hữu tình hồi hướng Nhất thiết trí trí. Khi
bố thí, chẳng khởi tác ý Thanh văn, Độc giác, tin nhận ưa muốn tu pháp bố thí,
tinh tấn dõng mãnh không bỏ gia hạnh, chăm lòng hướng tới Nhất thiết trí
trí, rốt ráo lợi vui tất cả hữu tình, chẳng tạp tác ý Thanh văn, Độc giác và
khi bố thí an trụ tưởng như huyễn, không chấp người thí, người nhận, vật thí,
quả bố thí.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành bố thí Ba la
mật, mặc áo giáp đại công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như
vậy, Bồ tát khi tu hành bố thí Ba la mật, mặc áo giáp đại công đức đầy đủ sáu
pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Bồ tát nào đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí trí khi tu hành bố thí Ba la mật, đối với tướng sáu Ba la mật không chấp,
không đắc. Nên biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tịnh giới. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Lúc tu tịnh giới đối với các vật sở hữu đều không bỏn
xẻn.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba la mật,
mặc áo giáp đại công đức bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tịnh giới. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Khi tu an nhẫn, đối với pháp tịnh giới tin nhận ưa
muốn, không có tâm hạ liệt của Thanh văn, Độc giác, tinh tấn dõng mãnh không bỏ
gia hạnh, chỉ lấy đại bi làm đầu, không xen lẫn tâm Nhị thừa, huống là tâm của
hàng dị sanh, đối với tất cả pháp an trụ tưởng như huyễn, đối với hạnh tịnh
giới không ỷ lại, không chứng đắc, vì bản tánh là không.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba la mật,
mặc áo giáp đại công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như
vậy, Bồ tát khi tu hành tịnh giới Ba la mật, mặc áo giáp đại công đức đầy đủ
sáu pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Bồ tát nào đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí trí, khi tu hành tịnh giới Ba la mật đối với tướng sáu Ba la mật không
chấp, không đắc. Nên biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành an nhẫn Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu an nhẫn. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Lúc tu an nhẫn, vì để thành tựu an nhẫn nên đối với
thân mạng không tham luyến.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành an nhẫn Ba la mật,
mặc áo giáp đại công đức bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành an nhẫn, đem
tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu an nhẫn. Giữ gìn thiện căn này,
dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Khi tu an nhẫn, chẳng tạp tác ý hạ liệt Thanh văn và Độc giác, đối với
pháp an nhẫn tin nhận ưa muốn, tinh tấn dõng mãnh không bỏ gia hạnh, khi tu an
nhẫn nhiếp tâm vào một cảnh, tuy gặp các khổ nhưng tâm không tán loạn, an trụ
tưởng như huyễn, tu tập Phật pháp, giáo hóa hữu tình, quán các pháp không,
không chấp oán hại.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành an nhẫn, mặc áo đại
công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như vậy, Bồ tát khi
tu hành an nhẫn, mặc áo giáp đại công đức đầy đủ sáu pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Bồ tát nào đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí, khi tu hành an nhẫn đối với tướng sáu Ba la mật không chấp, không đắc. Nên
biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tinh tấn Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tinh tấn. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Lúc tu tinh tấn, hay siêng năng tu học hạnh bố thí
khó làm.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tinh tấn, mặc áo giáp
đại công đức bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tinh tấn, đem
tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tinh tấn. Giữ gìn thiện căn này,
dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Lúc tu tinh tấn, siêng năng giữ gìn tịnh giới hoàn toàn không hủy
phạm, hay siêng năng tu học hạnh nhẫn nhục khó làm, tinh tiến năng siêng tu học
khổ hạnh hữu ích, hay siêng năng tu học tịnh lự đẳng chí, hay siêng năng tu học
trí tuệ không chấp trước.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tinh tấn, mặc áo giáp
đại công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như vậy, Bồ tát
khi tu hành tinh tấn, mặc áo giáp đại công đức đầy đủ sáu pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Nếu Bồ tát đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí trí, khi tu hành tinh tấn đối với tướng sáu Ba la mật không nắm giữ, không
chấp trước. Nên biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tịnh lự Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tịnh lự. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Lúc tu tịnh lự, với tâm thanh tịnh, thực hành bố thí,
không còn tâm tán loạn, bỏn xẻn nữa.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tịnh lự, mặc áo giáp
đại công đức bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành tịnh lự, đem
tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu tịnh lự. Giữ gìn thiện căn này,
dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Khi tu tịnh lự, tâm quyết định hộ trì giới, làm cho các ác giới không
còn nữa, an trụ định từ bi mà tu an nhẫn, không làm não hại hữu tình, an trụ
định thanh tịnh, siêng năng tu tập công đức, xa lìa các biếng nhác, khi tu tịnh
lự, nương vào các tịnh lự, hướng đến định thù thắng, xa lìa tâm nhiễu loạn,
hướng đến tuệ thù thắng, xa lìa tâm ác tuệ.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành tịnh lự, mặc áo giáp
đại công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như vậy, Bồ tát
khi tu hành tịnh lự mặc áo giáp đại công đức đầy đủ sáu pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Bồ tát nào đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí trí khi tu hành tịnh lự, đối với tướng sáu Ba la mật không chấp, không đắc.
Nên biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành Bát nhã Ba
la mật, đem tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu Bát Nhã. Giữ gìn
thiện căn này, dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi
hướng Nhất thiết trí trí. Lúc tu Bát Nhã, tuy bố thí tất cả nhưng không thấy bố
thí, người nhận, vật thí.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành Bát Nhã, mặc áo giáp
đại công đức lớn bố thí Ba la mật.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát khi tu hành Bát Nhã, đem
tác ý tương ưng với Nhất thiết trí trí để tu Bát Nhã. Giữ gìn thiện căn này,
dùng vô sở đắc làm phương tiện, cùng chung tất cả hữu tình hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Khi tu Bát Nhã, tuy hộ trì tịnh giới nhưng đều không thấy trì, phạm
sai khác, nương thắng không huệ mà tu an nhẫn, không thấy năng nhẫn, sở nhẫn,
tuy quán các pháp rốt ráo đều không, nhưng vì đại bi nên siêng năng tu thiện
pháp, tuy tu định thù thắng nhưng quán cảnh định rốt ráo đều không, khi tu Bát
Nhã, quán tất cả pháp, tất cả hữu tình và tất cả hành đều như huyễn mà tu các
tuệ không chấp trước.
Này Xá lợi Tử! Đó là Bồ tát khi tu hành Bát Nhã, mặc áo giáp
đại công đức an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Như vậy, Bồ tát
khi tu hành Bát Nhã mặc áo giáp đại công đức đầy đủ sáu pháp Ba la mật.
Này Xá lợi Tử! Bồ tát nào đem tác ý tương ưng với Nhất thiết
trí trí, khi tu hành Bát Nhã đối với tướng sáu Ba la mật không chấp, không đắc.
Nên biết Bồ tát này đã mặc áo giáp đại công đức.
Này Xá lợi Tử! Như vậy, gọi là các Bồ tát làm lợi lạc cho
khắp tất cả hữu tình mặc áo giáp đại công đức.
Này Xá lợi Tử! Các Bồ tát an trụ mỗi một Ba la mật đều tu sáu
pháp Ba la mật làm cho được viên mãn. Vì vậy, gọi là mặc áo giáp đại công đức.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát tuy đắc tịnh lự, vô lượng,
vô sắc nhưng không đắm vị, cũng không theo thế lực đó mà thọ sanh, cũng không
bị thế lực đó dẫn dắt.
Lại nữa, này Xá lợi Tử! Các Bồ tát tuy đắc tịnh lự, vô lượng,
vô sắc, an trụ ly kiến, tịch tịnh kiến, không, vô tướng, vô nguyện kiến nhưng
không chứng thật tế, không vào địa vị Thanh văn và Độc giác, vượt lên trên tất
cả Thanh văn, Độc giác.
Này Xá lợi Tử! Do các Bồ tát làm lợi lạc cho khắp tất cả
hữu tình mặc áo giáp đại công đức như vậy, nên còn gọi là Ma ha tát.
Này Xá lợi Tử! Như vậy, vì làm lợi lạc cho khắp hữu tình mặc
áo giáp đại công đức nên Bồ tát ở trong đại chúng được tất cả Như Lai Ứng Chánh
Đẳng Giác trong hằng hà sa số thế giới chư Phật khắp mười phương hoan hỷ khen
ngợi như vầy: Trong thế giới ấy, phương ấy, có Bồ tát ấy mặc áo giáp đại công
đức làm lợi lạc cho khắp tất cả hữu tình, làm nghiêm tịnh cõi Phật, giáo hóa
hữu tình, an trụ thần thông, làm những việc nên làm. Tiếng khen như vậy dần dần
vang khắp mười phương, trời, người v.v... nghe đều rất vui mừng, nói: Bồ tát
này không bao lâu sẽ chứng quả Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, đã mong cầu làm
cho các hữu tình đều được lợi lạc.
Bấy giờ, Xá lợi Tử hỏi Mãn Từ Tử:
- Thế nào là Bồ tát làm lợi lạc cho khắp các hữu tình nên phát
tâm hướng đến Đại thừa?
Mãn Từ Tử đáp:
- Này Xá lợi Tử! Các Bồ tát làm lợi lạc cho khắp tất cả hữu
tình, mặc áo giáp đại công đức sáu Ba la mật rồi, lại làm lợi lạc cho các hữu
tình nên xa lìa pháp dục ác bất thiện có tầm, có tứ, ly sanh hỷ lạc, nhập và an
trụ hoàn toàn vào sơ thiền. Nói rộng cho đến đoạn trừ lạc, đoạn trừ khổ, không
có vui buồn, hết khổ hết lạc, xả niệm thanh tịnh nhập và an trụ hoàn toàn vào
tịnh lự thứ tư. Lại nương vào tịnh lự sanh tâm câu hữu với từ, hành
tướng rộng lớn, vô lượng vô nhị, không oán, không hại, không hận, không não,
khéo tu thắng giải biến khắp, trùm khắp mười phương tận cùng pháp giới hư
không, an trụ đầy đủ từ tâm thắng giải. Khởi bi, hỷ, xả cùng tâm, hành tướng
thắng giải cũng lại như thế. Nương gia hạnh này lại vượt tất cả tưởng sắc,
diệt tưởng hữu đối, chẳng suy nghĩ các tưởng khác, vào vô biên không, không vô
biên xứ trụ đầy đủ. Nói rộng cho đến vượt tất cả vô sở hữu xứ, vào phi
tưởng phi phi tưởng xứ trụ đầy đủ. (Q.412,
ĐBN)
Xá Lợi Tử! Đại Bồ tát này từ tĩnh lự, vô lượng, vô sắc đây,
đem vô sở đắc mà làm phương tiện, cùng tất cả hữu tình đồng chung hồi hướng
Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy là đại Bồ tát khắp vì lợi vui các hữu
tình nên phát tới Đại thừa.
Lại nữa, Xá lợi Tử! Các đại Bồ tát nào tác ý tương ưng Nhất
thiết trí trí, lấy đại bi làm đầu tự an trụ tịnh lự, vô lượng, vô sắc như vậy,
tu hành bố thí, trì giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự Bát nhã Ba la mật; tu tất
cả pháp môn như bốn niệm trụ, ba mươi bảy Bồ đề phần pháp, ba môn giải thoát
cho đến Phật mười lực, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ,
đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng, giữ gìn thiện căn, dùng vô
sở đắc làm phương tiện, cùng tất cả hữu tình đồng chung hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy là đại Bồ tát khắp vì lợi vui các hữu tình nên
phát tới Đại thừa.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Nếu đại Bồ tát đem tác ý tương ưng Nhất
thiết trí trí, đại bi làm đầu, vô sở đắc làm phương tiện, khởi trí nội không
cho đến vô tánh tự tánh không. Đem vô sở đắc mà làm phương tiện, cùng tất cả
hữu tình đồng chung hồi hướng Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy là đại Bồ
tát khắp vì lợi vui các hữu tình nên phát tới Đại thừa.
Nếu đại Bồ tát đem tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, đại bi
làm đầu, lấy vô sở đắc làm phương tiện, đối tất cả pháp phát khởi diệu trí phi
loạn phi định, diệu trí phi thường phi vô thường, diệu trí phi vui phi khổ,
diệu trí phi ngã phi vô ngã, diệu trí phi tịnh phi bất tịnh, diệu trí phi không
phi bất không, diệu trí phi hữu tướng phi vô tướng, diệu trí phi hữu nguyện phi
vô nguyện, diệu trí phi vắng lặng phi chẳng vắng lặng, diệu trí phi xa lìa phi
chẳng xa lìa. Đem vô sở đắc mà làm phương tiện, cùng tất cả hữu tình đồng
chung hồi hướng Nhất thiết trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy là đại Bồ tát khắp vì
lợi vui các hữu tình nên phát tới Đại thừa.
Nếu đại Bồ tát đem tác ý tương ưng Nhất thiết trí trí, đại bi
làm đầu, vô sở đắc làm phương tiện trí, chẳng hành pháp trí quá khứ, vị lai,
hiện tại, chẳng phải chẳng biết ba đời. Chẳng hành pháp trí cõi Dục, cõi Sắc,
cõi Vô sắc, chẳng phải chẳng biết ba cõi. Chẳng hành pháp trí thiện, bất thiện,
vô ký, chẳng phải chẳng biết ba tánh. Chẳng hành pháp trí thế gian xuất
thế gian. Chẳng phải chẳng biết pháp thế gian, pháp xuất thế gian. Chẳng
hành pháp trí hữu vi vô vi, chẳng phải chẳng biết hữu vi vô vi. Chẳng
hành pháp trí hữu lậu vô lậu, chẳng phải chẳng biết hữu lậu vô lậu. Đem vô
sở đắc làm phương tiện, cùng tất cả hữu tình đồng chung hồi hướng Nhất thiết
trí trí. Xá Lợi Tử! Đấy là đại Bồ tát khắp vì lợi vui các hữu tình nên
phát tới Đại thừa.
Xá Lợi Tử! Vì các Bồ tát do phương tiện khéo léo như thế
thảy khắp vì lợi vui các hữu tình phát tới Đại thừa nên lại gọi Ma ha tát.
Xá Lợi Tử! Như vậy, khắp vì lợi vui hữu tình phát tới Đại
thừa, đại Bồ tát khắp được mười phương như cát sông Hằng, chư Phật thế giới tất
cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, ở giữa đại chúng vui mừng khen ngợi nói lời như
vầy: Phương ấy, trong thế giới ấy, có đại Bồ tát tên ấy, khắp vì lợi vui tất cả
hữu tình phát tới Đại thừa, nghiêm tịnh cõi Phật, thành thục hữu tình, du hý
thần thông, làm việc đáng làm. Như vậy, lần lữa tiếng vang khắp mười
phương người trời thảy nghe đều rất vui mừng, đều nói lời này: Đại Bồ tát đây
chẳng bao lâu sẽ chứng sở cầu Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, khiến các hữu tình
đều được lợi vui. (Q.412, ĐBN)
Thích nghĩa:
(1). Thắng xứ: Pháp quán nương vào đó để vượt dục giới
bằng cách làm chủ các thụ tưởng. (Xem tám thắng xứ, Phần thứ I Tổng luận)
(2). Biến xứ: Người tu định tập trung tâm trên các đối tượng như đất, nước, lửa, gió, sắc xanh, sắc vàng,
sắc đỏ, sắc trắng để đạt đến một trạng thái tâm lý, ở đó mọi hoạt động giác quan đều ngưng
động, không còn thấy, nghe, cảm giác, đó là sơ thiền (xem 10 biến xứ, phần thứ
I Tổng luận).
Lược
giải:
Phẩm này thuyết hai phần rõ rệt: 1. Thuyết về lục Ba la
mật và 2. Thuyết tướng Đại thừa. Bồ tát nào tu và hành tròn đầy hai phương diện
này thì được xem là Bồ tát lớn hay Bồ tát Ma ha tát. Tu hai phần đó thì có đầy
đủ phước đức trí tuệ, công hạnh vuông tròn mới có thể thành thục hữu tình,
thanh tịnh Phật độ giúp chúng sanh thoát khỏi sanh tử. Vì vậy, sáu pháp Ba la
mật được gọi là sáu pháp đáo bỉ ngạn.
Tu bố thí, trì giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự là tu
Phước, vì tích tụ công đức thiện căn cho đời này, đời sau. Tu Bát Nhã là tu
Huệ. Có Huệ mới có thể giúp mình, giúp người thoát khỏi trầm luân khổ ải.
Cứ tu một pháp thì ảnh hưởng tốt đối với năm pháp còn lại.
Nếu tu tất cả sáu pháp thì tròn đầy Phước Huệ, chứng đắc Nhất thiết trí trí, có
thể mang đội giáp mũ Đại thừa, làm lợi ích cho toàn thể chúng sanh. Nên kinh
bảo: Các Bồ tát do phương tiện Ba la mật khéo léo như thế khắp vì
lợi vui các hữu tình phát tới Đại thừa nên mới được gọi là Ma ha tát. Do đó,
được chư Phật khắp mười phương thế giới như cát sông Hằng, ở giữa đại chúng vui
mừng tuyên dương, khen ngợi. Phẩm “Đại Thừa” sau đây sẽ nói tiếp ý niệm này!
---o0o---