PHẨM “KHEN
TỊNH”
Phần sau
Q.506, cho đến phần đầu Q.507, Hội thứ III. ĐBN.
(Tương đương phẩm “Thanh Tịnh” phần đầu Q.436, và phẩm
“Không Nêu Cờ”,
phần sau Q.436 đến phần đầu Q.437, Hội thứ II, ĐBN)
Tóm lược:
1.Khen tịnh.
(Phần đầu Q.436, Hội thứ II, ĐBN)
Bấy giờ, Xá Lợi Tử thưa Phật rằng:
- Bạch Thế Tôn! Thanh tịnh như thế
rất là thẳm sâu?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Bạch Thế Tôn! Những pháp nào rốt
ráo tịnh nên nói thanh tịnh mà gọi rất là thẳm sâu?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy rất thẳm sâu, thọ tưởng hành thức rốt ráo tịnh nên nói thanh
tịnh ấy rất thẳm sâu. Như vậy, cho đến Nhất thiết trí rốt ráo tịnh nên nói
thanh tịnh ấy rất thẳm sâu; Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí rốt ráo tịnh
nên nói thanh tịnh ấy rất thẳm sâu. (Q.506,
ĐBN)
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế rất là sáng
suốt?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy rất là sáng suốt?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Bát nhã Ba la mật rốt
ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy rất là sáng suốt, cho đến bố thí Ba la mật rốt
ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy rất là sáng suốt. Như vậy, cho đến Nhất thiết
trí rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy rất là sáng suốt; Đạo tướng trí, Nhất
thiết tướng trí rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy rất là sáng suốt.
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng:
- Thanh tịnh như thế chẳng động
chuyển chẳng tiếp nối?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy chẳng động chuyển chẳng tiếp nối?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc chẳng động chuyển
chẳng tiếp nối rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy chẳng động chuyển chẳng nối
tiếp. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí chẳng động chuyển chẳng tiếp nối
rốt ráo tịnh, nên nói thanh tịnh ấy chẳng động chuyển chẳng nối tiếp.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế vốn không tạp
nhiễm?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy vốn không tạp nhiễm?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy vốn không tạp nhiễm. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí
rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy vốn không tạp nhiễm.
Xá Lợi Tử lại thưa Phật rằng:
- Thanh tịnh như thế bản tánh tinh
khiết?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy bản tánh tinh khiết?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy bản tánh tinh khiết. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí
rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy bản tánh tinh khiết.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế không đắc không
hiện quán?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy không đắc không hiện quán?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc bản tánh không, rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy không đắc
không hiện quán. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí bản tánh không, rốt ráo
tịnh nên nói thanh tịnh ấy không đắc không hiện quán.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế không sanh
không xuất?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào rốt ráo tịnh nên
nói thanh tịnh ấy không sanh không xuất?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc vô sanh vô hiển rốt ráo tịnh nên nói thanh tịnh ấy không sanh
không xuất. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí vô sanh vô hiển rốt ráo tịnh,
nên nói thanh tịnh ấy không sanh không xuất. (Q.506, ĐBN)
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế chẳng sanh cõi
Dục, chẳng sanh cõi Sắc, chẳng sanh cõi Vô sắc?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Vì sao thanh tịnh như thế chẳng
sanh cõi Dục, chẳng sanh cõi Sắc, chẳng sanh cõi Vô sắc?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Tự tánh ba cõi bất khả
đắc, nên nói thanh tịnh ấy chẳng sanh cõi Dục, chẳng sanh cõi Sắc, chẳng sanh
cõi Vô sắc.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Thanh tịnh như thế bản tánh vô
tri?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Vì sao thanh tịnh như thế bản tánh
vô tri?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Vì tất cả pháp bản tánh trì độn nên thanh tịnh như thế bản tánh vô
tri. (Q.506, ĐBN)
Xá Lợi Tử thưa:
- Những pháp nào bản tánh vô tri nên
nói thanh tịnh ấy bản tánh vô tri?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Sắc bản tánh vô tri, vì tự tướng không vậy,
nên nói thanh tịnh ấy bản tánh vô tri. Như vậy, cho đến Nhất thiết tướng trí
bản tánh vô tri, vì tự tướng không vậy nên nói thanh tịnh ấy bản tánh vô tri.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Vì tất cả pháp bản tánh tịnh nên
nói là thanh tịnh?
Phật nói:
- Như vậy, vì tất cả pháp rốt ráo
tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Vì sao tất cả pháp bản tánh tịnh
vậy, nên nói là thanh tịnh?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Vì tất cả pháp bất khả đắc, nên bản tánh thanh tịnh nói là thanh tịnh.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Như vậy, Bát nhã Ba la mật đối
Nhất thiết trí trí không ích không tổn?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Vì sao Bát nhã Ba la mật đối Nhất
thiết trí trí không ích không tổn?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Pháp giới thường trụ nên Bát nhã Ba la mật như thế đối Nhất thiết
trí trí không ích không tổn.
Khi ấy, Xá Lợi Tử lại thưa Phật
rằng:
- Như vậy, Bát nhã Ba la mật bản
tánh thanh tịnh đối tất cả pháp không sở nhiếp thọ?
Phật nói:
- Như vậy, vì tất cả pháp rốt ráo
tịnh vậy.
Xá Lợi Tử thưa:
- Vì sao Bát nhã Ba la mật bản tánh
thanh tịnh đối tất cả pháp không sở nhiếp thọ?
Phật bảo:
- Xá Lợi Tử! Pháp giới vắng lặng không lay động vậy, nên Bát nhã Ba la mật như
thế bản tánh thanh tịnh, đối tất cả pháp không sở nhiếp thọ.
Cụ thọ Thiện Hiện cũng thưa Phật
rằng:
- Ngã thanh tịnh nên sắc thọ tưởng
hành thức cho đến pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả thanh tịnh?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Bạch Thế Tôn!
- Duyên nào mà nói ngã thanh tịnh
nên sắc thọ tưởng hành thức cho đến pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả thanh
tịnh là rốt ráo tịnh?
Phật nói:
- Thiện Hiện! Ngã vô sở hữu nên sắc
thọ tưởng hành thức cho đến pháp vô vong thất, tánh hằng trụ xả cũng vô sở hữu là rốt ráo tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Ngã thanh tịnh nên quả Dự lưu,
Nhất lai, Bất hoàn, A la hán, Độc giác Bồ đề, tất cả Bồ tát hạnh, chư Phật Vô
Thượng Chánh Đẳng Bồ đề thanh tịnh?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Bạch Thế Tôn! Duyên nào mà nói ngã
thanh tịnh nên quả Dự lưu cho đến chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề thanh
tịnh là rốt ráo tịnh?
Phật nói:
- Thiện Hiện! Ngã tự tướng không, nên quả Dự lưu cho đến
chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề cũng tự tướng không là rốt ráo tịnh. (Q.506, ĐBN)
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Ngã thanh tịnh nên Nhất thiết trí,
Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí thanh tịnh?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
- Bạch Thế Tôn! Duyên nào mà nói ngã
thanh tịnh nên Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí thanh tịnh
là rốt ráo tịnh?
- Thiện Hiện! Ngã vô tướng vô đắc, vô niệm vô tri nên
Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí cũng vô tướng vô đắc, vô
niệm vô tri là rốt ráo tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Hai thanh tịnh nên không đắc không
hiện quán?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
- Bạch Thế Tôn! Duyên nào mà nói hai
thanh tịnh nên không đắc không hiện quán là rốt ráo tịnh?
- Thiện Hiện! Điên đảo sở khởi nhiễm
tịnh không có, nên không đắc không hiện quán là rốt ráo tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Ngã vô biên nên sắc thọ tưởng hành
thức cho đến Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí cũng vô biên
là rốt ráo tịnh?
- Thiện Hiện! Vì rốt ráo không, vô tế không vậy là rốt ráo tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Nếu đại Bồ tát có thể giác như
thế, đấy là Bát nhã Ba la mật?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
- Bạch Thế Tôn! Duyên nào mà nói nếu
đại Bồ tát có thể giác như thế đấy là Bát nhã Ba la mật, tức rốt ráo tịnh vậy?
- Thiện Hiện! Do đây năng thành đạo
tướng trí vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Nếu đại Bồ tát khi hành sâu Bát
Nhã chẳng đắc bờ kia, chẳng đắc bờ đây, chẳng đắc giữa dòng, đấy là đại Bồ tát Bát
Nhã thẳm sâu?
Phật nói:
- Như vậy, vì rốt ráo tịnh vậy.
- Bạch Thế Tôn! Duyên nào mà nói nếu
đại Bồ tát khi hành sâu Bát Nhã chẳng đắc bờ kia, chẳng đắc bờ đây, chẳng đắc
giữa dòng, đấy là đại Bồ tát Bát Nhã sâu thẳm, tức rốt ráo tịnh vậy?
- Thiện Hiện! Vì pháp tánh bình đẳng
ba đời vậy. (Q.506, ĐBN)
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa
Phật rằng:
- Bạch Thế Tôn! Các thiện nam, thiện
nữ an trụ Đại thừa, nếu không phương tiện khéo léo, đối Bát Nhã sâu thẳm khởi
tưởng Bát nhã Ba la mật, các thiện nam, thiện nữ này vì đem hữu sở đắc làm phương tiện, nên nới bỏ xa lìa Bát Nhã thẳm sâu?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Hay thay! Như vậy, như
ngươi đã nói! Các thiện nam thiện nữ kia trước danh trước tướng, vậy nên đối Bát
Nhã thẳm sâu đây nới bỏ xa lìa.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Bạch Thế Tôn! Vì sao các thiện
nam, thiện nữ kia trước danh trước tướng?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Các thiện nam, thiện
nữ kia đối Bát Nhã sâu thẳm lấy danh lấy tướng. Lấy danh lấy tướng rồi, say đắm
Bát nhã Ba la mật mà sanh kiêu mạn, chẳng có thể chứng được thật tướng Bát Nhã.
Vậy nên các người kia đối Bát Nhã sâu thẳm nới bỏ xa lìa. (Q.507, ĐBN)
Lại nữa, Thiện Hiện! Các thiện nam,
thiện nữ an trụ Đại thừa, nếu có phương tiện khéo léo đối Bát Nhã sâu thẳm
chẳng khởi tưởng Bát nhã Ba la mật, đem vô sở đắc làm phương tiện, nên đối Bát
Nhã thẳm sâu chẳng lấy danh tướng, chẳng khởi say đắm, chẳng sanh kiêu mạn, bèn
năng chứng được thật tướng Bát Nhã. Phải biết, các vị này đối Bát Nhã thẳm sâu
được chẳng nới bỏ, cũng chẳng xa lìa.
Cụ thọ Thiện Hiện vội thưa Phật
rằng:
- Thế Tôn! Rất lạ, khéo vì chúng đại
Bồ tát đối Bát nhã Ba la mật khai chỉ phân biệt tướng trước chẳng trước.
Khi ấy, Xá Lợi Tử hỏi Thiện Hiện
rằng:
- Vì sao đại Bồ tát đối Bát Nhã sâu
thẳm khởi tưởng chấp trước, chẳng chấp trước?
Thiện Hiện đáp rằng:
- Các thiện nam, thiện nữ an trụ Đại
thừa, nếu không phương tiện khéo léo,
khi hành sâu Bát Nhã, đối sắc bảo không, khởi tưởng trước không; đối thọ tưởng
hành thức bảo không, khởi tưởng trước không. Như vậy, cho đến đối Nhất thiết
trí bảo không, khởi tưởng trước không; đối Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí
bảo không, khởi tưởng trước không. (Q.507,
ĐBN)
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Các thiện nam,
thiện nữ an trụ Đại thừa, nếu không phương tiện khéo léo, khi hành sâu Bát Nhã,
đối sắc bảo sắc, khởi tưởng trước sắc. Nói rộng, cho đến đối Nhất thiết tướng
trí bảo Nhất thiết tướng trí, khởi tưởng trước Nhất thiết tướng trí. Đối pháp
quá khứ bảo pháp quá khứ, khởi tưởng trước pháp quá khứ. Đối pháp vị lai bảo
pháp vị lai, khởi tưởng trước pháp vị lai. Đối pháp hiện tại bảo pháp hiện tại,
khởi tưởng trước pháp hiện tại.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Nếu đại Bồ tát đem hữu sở đắc mà làm phương tiện, từ sơ
phát tâm đối bố thí Ba la mật cho đến Nhất thiết tướng trí khởi tưởng trước
hành. Xá Lợi Tử! Các đại Bồ tát khi hành sâu Bát Nhã, nếu không phương tiện
khéo léo, đem hữu sở đắc mà làm phương tiện khởi các thứ tưởng trước như thế
v.v…, gọi là trước tướng.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Trước đã hỏi
rằng vì sao đại Bồ tát đối Bát Nhã sâu thẳm chẳng trước tướng ấy. Nếu đại Bồ
tát khi hành sâu Bát Nhã có phương tiện
khéo léo, nên đối sắc chẳng khởi
tưởng không chẳng không; đối thọ tưởng hành thức chẳng khởi tưởng không
chẳng không. Nói rộng, cho đến đối Nhất thiết trí chẳng khởi tưởng không chẳng
không; đối Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí chẳng khởi tưởng không chẳng
không. Đối pháp quá khứ chẳng khởi tưởng không chẳng không. Đối pháp vị lai
hiện tại chẳng khởi tưởng không chẳng không.
Lại nữa, Xá Lợi Tử! Nếu đại Bồ tát
khi hành sâu Bát Nhã có phương tiện khéo léo, nên chẳng khởi nghĩ này: Ta năng
hành thí, đây sở hành thí, như vậy hành thí. Ta năng trì giới, đây sở trì giới,
như vậy trì giới. Ta năng tu nhẫn, đây sở tu nhẫn, như vậy tu nhẫn. Ta năng
tinh tấn, đây sở tinh tấn, như vậy tinh tấn. Ta năng tu định, đây sở tu định,
như vậy tu định. Ta năng tu huệ, đây sở tu huệ, như vậy tu huệ. Ta năng trồng
phước, đây sở trồng phước, như vậy trồng phước. Ta năng vào Bồ tát Chánh tánh
ly sanh. Ta năng nghiêm tịnh cõi Phật. Ta năng thành thục hữu tình. Ta năng
chứng được Nhất thiết trí trí.
Xá Lợi Tử! Đại Bồ tát này khi hành
sâu Bát Nhã vì có phương tiện khéo léo, nên không phân biệt tất cả như thế v.v…
Do vì thông suốt nội không cho đến vô tánh tự tánh không vậy. Xá Lợi Tử! Đấy
gọi đại Bồ tát hành sâu Bát Nhã trước chẳng chấp trước tướng.
Khi ấy, Thiên Đế Thích hỏi Thiện Thệ
rằng:
- Các thiện nam, thiện nữ an trụ Đại
thừa khi hành sâu Bát Nhã, làm sao biết khởi tưởng chấp trước?
Thiện Hiện đáp rằng:
- Các thiện nam, thiện nữ an trụ Đại
thừa, khi hành sâu Bát Nhã nếu không
phương tiện khéo léo, lấy hữu sở đắc làm phương tiện, khởi tưởng tự tâm,
khởi tưởng bố thí, nói rộng cho đến khởi tưởng Nhất thiết trí trí, khởi tưởng
chư Phật, khởi tưởng ở chỗ Phật trồng căn lành, khởi những tưởng đã trồng căn
lành nhóm hợp cân lường, cùng các hữu tình bình đẳng chung có hồi hướng Vô
thượng Chánh Đẳng Giác như thế v.v… Kiều Thi Ca! Do đây, mới biết các thiện
nam, thiện nữ an trụ Đại thừa, khi hành sâu Bát Nhã đã khởi tưởng chấp trước. (Q.507, ĐBN)
Kiều Thi Ca! Các thiện nam thiện nữ
này bởi trước tướng nên chẳng thể tu hành vô trước Bát nhã Ba la mật, hồi hướng
Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề. Vì sao? Kiều Thi Ca! Chẳng phải bản tánh sắc có thể
hồi hướng, nói rộng cho đến chẳng phải bản tánh Nhất thiết tướng trí có thể hồi
hướng vậy.
Lại nữa, Kiều Thi Ca! Nếu đại Bồ tát
muốn đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề mà thị hiện khuyên bảo, hướng
dẫn khen ngợi, hoan hỷ cho các hữu tình khác, thì nên quán sát thật tướng bình đẳng của các pháp. Tùy theo đây mà tác
ý, thị hiện, khuyên bảo, hướng dẫn, khen ngợi, hoan hỉ các hữu tình khác. Nghĩa
là nói như vầy: Các thiện nam tử! Khi hành bố thí, không nên phân biệt ta có
thể hành bố thí. Cho đến khi hành Nhất thiết tướng trí, không nên phân biệt ta
có thể hành Nhất thiết tướng trí. Khi tu quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề của
chư Phật, không nên phân biệt ta có thể tu quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề
của chư Phật.
Kiều Thi Ca! Các đại Bồ tát đối với
quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề mà thị hiện, khuyên bảo, hướng dẫn, khen
ngợi, hoan hỉ các hữu tình khác nên thị hiện, khuyên bảo, hướng dẫn, khen ngợi,
hoan hỉ các hữu tình khác như thế. Nếu làm được như vậy, thì đối với mình không
bị tổn giảm, với người cũng không bị tổn giảm. Cũng như chư Như Lai đã thị
hiện, khuyên bảo, hướng dẫn, khen ngợi, hoan hỉ các hữu tình.
Bấy giờ, Thế Tôn khen Thiện Hiện
rằng:
- Hay thay, hay thay! Ngươi nay khéo
hay vì các Bồ tát thuyết tướng chấp trước. Lại còn có những chấp trước vi tế (nhỏ nhiệm) khác, Ta sẽ vì ngươi thuyết,
ngươi nên lóng nghe, khéo suy nghĩ.
Thiện Hiện thưa:
- Dạ xin thuyết cho, chúng con muốn nghe.
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Các thiện nam tử v.v…
an trụ Đại thừa muốn tới Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, nếu đối Như Lai Ứng Chánh
Đẳng Giác nhớ nghĩ lấy tướng đều là chấp
trước. Hoặc đối chư Phật Thế Tôn ba đời, từ sơ phát tâm cho đến pháp trụ,
có bao căn lành nhớ nghĩ lấy tướng tùy hỷ hồi hướng Vô thượng Bồ đề, đều là
chấp trước. Hoặc đối sở tu pháp lành của các đệ tử Như Lai nhớ nghĩ lấy tướng
tùy hỷ hồi hướng Vô thượng Bồ đề, đều là chấp trước. Vì sao? Vì công đức căn
lành các Như Lai và các đệ tử chẳng nên nhớ nghĩ lấy tướng phân biệt, vì tất cả
các tướng đều là hư dối. (Q.507, ĐBN)
Bấy giờ, Thiện Hiện bèn thưa Phật
rằng:
- Bát nhã Ba la mật như thế rất là
thẳm sâu?
Phật nói:
- Như vậy, vì tất cả pháp bản tánh
xa lìa vậy.
Thiện Hiện, lại thưa:
- Bát nhã Ba la mật như thế đều nên
lễ kính?
Phật nói:
- Như vậy, Bát nhã Ba la mật đây tuy
được nhiều công đức nhưng không tạo không tác, không kẻ năng chứng.
Thiện Hiện lại thưa:
- Tất cả pháp tánh chẳng thể chứng
giác?
Phật nói:
- Như vậy, vì tất cả pháp nhất tánh
chẳng hai.
Thiện Hiện
phải biết: Các pháp nhất tánh tức là vô tánh. Các pháp vô tánh tức là nhất
tánh. Các pháp nhất tánh vô tánh như thế vốn là thật tánh. Vốn thật tánh đây vô
tạo vô tác. Nếu đại Bồ tát có thể như thật biết được nhất tánh, vô tánh, vô tạo
vô tác, tức có thể xa lìa được tất cả chấp trước. (Q.507, ĐBN)
Thiện Hiện lại thưa:
- Bát nhã Ba la mật như thế khó có
thể giác biết?
Phật nói:
- Như vậy, vì Bát Nhã thẳm sâu không kẻ thấy nghe hiểu biết vậy.
Thiện Hiện lại thưa:
- Bát nhã Ba la mật như thế chẳng
thể nghĩ bàn?
Phật nói:
- Đúng vậy!
Vì Bát Nhã sâu thẳm không thể dùng tâm chấp, hay xa lìa tướng tâm; không thể
dùng sắc chấp, hay xa lìa tướng sắc. Cho đến không thể dùng Nhất thiết tướng
trí chấp, hay xa lìa tướng Nhất thiết tướng trí. Không thể dùng tất cả pháp
chấp, hay xa lìa tướng tất cả pháp.
Thiện Hiện lại thưa:
- Bát nhã Ba la mật như thế không
tạo, không tác cũng không chứng?
Phật nói:
- Như vậy,
vì các tác giả bất khả đắc vậy. Thiện Hiện phải biết: Sắc bất khả đắc nên tác
giả bất khả đắc, thọ tưởng hành thức bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc. Nói
rộng, cho đến Nhất thiết tướng trí bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc, tất cả
pháp bất khả đắc nên tác giả bất khả đắc. Bởi các tác giả và pháp sắc v.v… bất
khả đắc nên Bát Nhã sâu thẳm không tạo không tác.
2. Không nêu cờ:
(Đoạn Kinh sau đây tương đương với phẩm “Không Nêu
Cờ”,
phần sau Q.436 đến phần đầu Q.437, Hội thứ II, ĐBN)
(Chẳng hành sắc thường hoặc vô thường v.v... là hành Bát
Nhã)
Bấy giờ, Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Đại Bồ tát làm sao hành Bát nhã Ba la mật?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Nếu đại Bồ tát chẳng hành nơi sắc là hành Bát nhã Ba
la mật, chẳng hành thọ tưởng hành thức là hành Bát nhã Ba la mật. Nói rộng, cho
đến chẳng hành Nhất thiết trí là hành Bát nhã Ba la mật; chẳng hành Đạo tướng
trí, Nhất thiết tướng trí là hành Bát nhã Ba la mật. (Q.507, ĐBN)
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu đại Bồ tát
chẳng hành sắc hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô
ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, hoặc vắng lặng
hoặc chẳng vắng lặng là hành Bát nhã Ba la mật. Nói rộng, cho đến chẳng hành
Nhất thiết tướng trí hoặc thường hoặc vô thường, hoặc vui hoặc khổ, hoặc ngã
hoặc vô ngã, hoặc tịnh hoặc bất tịnh, hoặc xa lìa hoặc chẳng xa lìa, hoặc vắng
lặng hoặc chẳng vắng lặng là hành Bát nhã Ba la mật. Vì sao? Vì sắc cho đến
Nhất thiết tướng trí vô sở hữu,
huống có thường vô thường cho đến vắng lặng chẳng vắng lặng.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu đại Bồ tát chẳng hành sắc viên mãn là
hành Bát nhã Ba la mật. Chẳng hành sắc chẳng viên mãn là hành Bát nhã Ba la mật.
Nói rộng, cho đến chẳng hành Nhất thiết tướng trí viên mãn là hành Bát nhã Ba
la mật. Chẳng hành Nhất thiết tướng trí chẳng viên mãn là hành Bát nhã Ba la
mật. Vì sao? Hoặc vì sắc viên mãn hoặc chẳng viên mãn đều chẳng gọi sắc, cũng
chẳng hành như thế là hành Bát nhã Ba la mật. Nói rộng, cho đến hoặc Nhất thiết
tướng trí viên mãn hoặc chẳng viên mãn đều chẳng gọi Nhất thiết tướng trí, cũng
chẳng hành như thế là hành Bát nhã Ba la mật. (Q.507, ĐBN)
(Trước chẳng trước)
Cụ thọ Thiện Hiện bèn thưa Phật
rằng:
- Rất lạ, Như Lai Ứng Chánh Đẳng
Giác khéo vì Bồ tát tuyên nói nhiều các tướng trước chẳng trước.
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Tất
cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác khéo vì Bồ tát tuyên nói các tướng trước chẳng
trước, khiến học Bát nhã Ba la mật mau đến rốt ráo.
Lại nữa, Thiện Hiện! Các đại Bồ tát
khi hành sâu Bát Nhã, nếu chẳng hành
tướng sắc trước chẳng trước là hành Bát
nhã Ba la mật, chẳng hành tướng thọ tưởng hành thức trước chẳng trước là
hành Bát nhã Ba la mật. Nói rộng, cho đến nếu chẳng hành tướng tất cả Bồ tát
hạnh trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật. Chẳng hành tướng chư Phật Vô
Thượng Chánh Đẳng Bồ đề trước chẳng trước là hành Bát nhã Ba la mật.
Bấy giờ, Thiện Hiện liền thưa Phật
rằng:
- Bạch Thế Tôn! Rất lạ! Pháp tánh
sâu thẳm cực hiếm có, hoặc nói chẳng nói đều không thêm bớt?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Như vậy, như vậy. Pháp
tánh thẳm sâu cực hiếm có, hoặc nói chẳng nói đều không thêm bớt. Ví như hư
không, giả sử chư Phật hết một đời hoặc khen hoặc chê, mà hư không kia không
thêm không bớt. Pháp tánh thẳm sâu cũng lại như vậy, hoặc nói chẳng nói đều
không thêm bớt. Lại như huyễn sĩ, khi khen chê không vui không buồn, chẳng thêm
chẳng bớt. Pháp tánh sâu thẳm cũng lại như vậy, hoặc nói chẳng nói vẫn không
khác.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Các đại Bồ tát hành sâu Bát Nhã là việc rất khó. Nghĩa là Bát Nhã thẳm
sâu hoặc tu chẳng tu không thêm không bớt, không vui không buồn, không phải không
trái, mà siêng tu học Bát Nhã thẳm sâu cho đến Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề
thường không quay lui. Vì sao? Vì các đại Bồ tát tu hành Bát Nhã như tu hư
không, trọn vô sở hữu. Như trong hư không, không sắc khá rõ, cũng không thọ
tưởng hành thức khá rõ. Nói rộng, cho đến không tất cả Bồ tát hạnh khá rõ, cũng
không chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề khá rõ. Sở tu Bát nhã Ba la mật cũng
lại như vậy. Nghĩa là trong pháp thẳm sâu Bát nhã Ba la mật đây không sắc khá
đắc. Nói rộng, cho đến không chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề khá đắc. Trong
đây tuy không các pháp khá đắc, mà các đại Bồ tát thường siêng tinh tấn tu học Bát
Nhã cho đến Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề thường không quay lui. Vậy nên, con nói
các đại Bồ tát hành sâu Bát Nhã là việc rất khó.
Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa
Phật rằng:
- Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ tát mặc
áo giáp đại công đức như thế, hữu tình chúng con đều nên kính lễ. Bạch Thế Tôn!
Nếu đại Bồ tát vì các hữu tình thành thục giải thoát nên tinh tấn mặc áo giáp
công đức. Cũng như vì hư không thành thục giải thoát nên tinh tấn mặc áo giáp
công đức. Nếu đại Bồ tát vì tất cả pháp, siêng năng tinh tấn mặc áo giáp công
đức. Cũng như vì hư không phát tâm siêng năng tinh tấn mặc áo giáp công đức.
Nếu đại Bồ tát vì cứu vớt hữu tình ra khỏi biển khổ sanh tử, nên siêng năng
tinh tấn mặc áo giáp công đức, như vì muốn đem hư không để chỗ cao hơn, nên
siêng năng tinh tấn mặc áo giáp công đức. (Q.507,
ĐBN)
Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ tát được
đại tinh tấn Ba la mật, vì các loài hữu tình như hư không được lợi ích an lạc
lớn, nên phát tâm đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ tát được
thần lực vô đẳng bất tư nghì, vì biển pháp tánh như hư không nên mặc áo giáp
công đức, phát tâm đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ tát rất là
dõng mãnh, vì quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề của chư Phật như hư không, nên
siêng năng tinh tấn mặc áo giáp công đức.
Bạch Thế Tôn! Các đại Bồ tát vì các
loại hữu tình như hư không siêng tu khổ hạnh, muốn chứng Vô Thượng Chánh Đẳng
Bồ đề rất là hiếm có. Vì sao? Giã sử trong Tam thiên đại thiên thế giới đầy Như
Lai Ứng Chánh Đẳng Giác như rừng mè lau tre mía v.v… trụ một kiếp hoặc một kiếp
hơn, vì các hữu tình thường thuyết chánh pháp, đều độ vô lượng vô số hữu tình
khiến vào Niết bàn an vui rốt ráo, mà cõi hữu tình chẳng thêm chẳng bớt. Vì
sao? Vì các hữu tình đều vô sở hữu, tánh xa lìa vậy.
Bấy giờ, trong chúng có một Bí sô
khởi nghĩ rằng: “Ta nên kính lễ Bát Nhã thẳm sâu. Trong đây mặc dù không các
pháp sanh diệt, mà có nhóm giới, nhóm định, nhóm huệ, nhóm giải thoát, nhóm
giải thoát tri kiến khá thi thiết được. Cũng có quả Dự lưu, Nhất lai, Bất hoàn,
A la hán, Độc giác Bồ đề, tất cả Bồ tát hạnh, chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ
đề khá thi thiết được. Cũng có Phật bảo, Pháp bảo, Tăng bảo, quay xe diệu pháp
độ chúng hữu tình khá thi thiết được”.
Phật biết ý nghĩ của Bí sô bèn bảo
rằng: “Như vậy, như ngươi đã nghĩ! Bát Nhã sâu thẳm mầu nhiệm khó lường, trong
ấy mặc dù không có các pháp khá được, nhưng chẳng phải không có gì”.
Khi ấy, Thiên Đế Thích hỏi Thiện
Hiện rằng:
- Nếu đại Bồ tát muốn học Bát nhã Ba
la mật phải làm sao mà học?
Thiện Hiện đáp rằng:
- Phải như
hư không tinh siêng tu học.
Khi ấy, Thiên Đế Thích lại thưa Phật
rằng:
- Nếu các thiện nam, thiện nữ đối Bát
Nhã thẳm sâu chăm lòng lóng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh siêng tu
học, suy nghĩ đúng lý, thơ tả giải nói khiến rộng lưu khắp, con phải thủ hộ như
thế nào?
Cụ thọ Thiện Hiện bảo Đế Thích rằng:
- Ngươi thấy có pháp khá thủ hộ
chăng?
Thiên Đế Thích nói:
- Thưa Đại đức! Chẳng có! Tôi chẳng
thấy pháp nào là khá thủ hộ.
Thiện Hiện bảo rằng:
- Nếu các thiện nam, thiện nữ như
Phật đã dạy trụ Bát Nhã thẳm sâu tức là
thủ hộ. Nếu các thiện nam, thiện nữ trụ Bát Nhã thẳm sâu thường chẳng xa
lìa. Phải biết tất cả người phi người v.v… rình tìm chỗ dở muốn làm tổn hại,
quyết chẳng thể được. (Q.507, ĐBN)
Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các Bồ
tát trụ Bát Nhã sâu thẳm ấy, chẳng khác như có người siêng năng tinh tấn thủ hộ
hư không. Nếu muốn thủ hộ các Bồ tát hành sâu Bát Nhã luống uổng nhọc nhằn trọn
không ích gì.
Kiều Thi Ca! Ý ông nghĩ sao? Có ai
thường thủ hộ huyễn, mộng, tiếng vang, ảnh tượng, bóng
sáng, ánh nắng và thành tầm hương, việc biến hóa chăng?
Thiên Đế Thích nói:
- Thưa Đại đức! Chẳng có!
Thiện Hiện nói:
- Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các
Bồ tát hành sâu Bát Nhã ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không
ích gì.
Kiều Thi Ca! Ý ông nghĩ sao? Có ai
thường thủ hộ Như Lai và việc do Phật hóa ra chăng?
Thiên Đế Thích nói:
- Thưa Đại đức! Chẳng có!
Thiện Hiện nói:
- Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các
Bồ tát hành sâu Bát Nhã ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không
ích gì.
Kiều Thi Ca! Ý ông nghĩ sao? Có ai
thường thủ hộ chơn như, pháp giới, nói rộng cho đến hư không giới, bất tư nghì
giới chăng?
Thiên Đế Thích nói:
- Thưa Đại đức! Chẳng có!
Thiện Hiện nói:
- Kiều Thi Ca! Nếu muốn thủ hộ các
Bồ tát hành sâu Bát Nhã ấy cũng lại như thế, luống uổng nhọc nhằn trọn không
ích gì.
Khi ấy, Thiên Đế Thích hỏi Thiện
Hiện rằng:
- Vì sao đại Bồ tát khi hành Bát Nhã
thẳm sâu, tuy rõ biết các pháp như huyễn, như mộng, như vang, như tượng, như
bóng sáng, như ánh nắng, như thành tầm hương, như việc biến hóa mà đại Bồ tát
này chẳng chấp huyễn, nói rộng cho đến việc biến hóa đây; chẳng chấp do huyễn,
nói rộng cho đến do việc biến hóa, chẳng chấp thuộc huyễn nói rộng cho đến
thuộc việc biến hóa, chẳng chấp nương huyễn nói rộng cho đến nương việc biến
hóa?
Thiện Hiện đáp rằng:
- Nếu đại Bồ tát khi hành sâu Bát
Nhã sâu thẳm chẳng chấp sắc, nói rộng cho đến Nhất thiết tướng trí. Chẳng chấp do sắc, nói rộng cho đến
Nhất thiết tướng trí. Chẳng chấp thuộc
sắc, nói rộng cho đến Nhất thiết tướng trí. Chẳng chấp nương sắc, nói rộng cho đến Nhất thiết tướng trí. Đại Bồ
tát này khi hành sâu Bát Nhã, tuy rõ biết các pháp như huyễn cho đến như việc
biến hóa, mà chẳng chấp huyễn đây cho đến việc biến hóa đây. Cũng lại chẳng
chấp do huyễn cho đến do việc biến hóa. Cũng lại chẳng chấp thuộc huyễn cho đến
thuộc việc biến hóa. Cũng lại chẳng chấp nương huyễn cho đến nương việc biến hóa.
Cho đến chẳng chấp tướng đây, do tướng, thuộc tướng, nương tướng. (Q. 507, ĐBN)
Bấy giờ, vì sức oai thần Thế Tôn nên
khiến Tam thiên đại thiên thế giới đây, tất cả trời Bốn đại vương chúng cho đến
trời Sắc cứu cánh, đều cầm hương bột chiên đàn trên trời xa rải lên Thế Tôn, đi
đến chỗ Phật, đảnh lễ chân Phật, lui đứng một bên. Khi ấy các chư thiên v.v…
nhờ thần lực Phật nên đối khắp mười phương đều thấy ngàn Phật tuyên nói ý nghĩa
phẩm loại, danh tự Bát nhã Ba la mật đều giống như đây. Đứng đầu chúng Bí sô
thỉnh thuyết Bát nhã Ba la mật đều có tên Thiện Hiện. Đứng đầu chúng chư thiên
nạn hỏi Bát nhã Ba la mật đều có tên Đế Thích.
Bấy giờ, Thế Tôn bảo Thiện Hiện
rằng:
- Khi Bồ tát Từ Thị chứng quả vị Vô Thượng
Chánh Đẳng Bồ đề cũng tuyên thuyết Bát nhã Ba la mật ở chỗ này. Chư Phật tương
lai trong Hiền kiếp này cũng tuyên thuyết Bát nhã Ba la mật ở đây.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật
rằng:
- Bạch Thế Tôn! Khi Từ Thị Bồ tát
chứng Vô thượng Chánh Đẳng Giác, sẽ lấy các pháp có hành tướng trạng nào tuyên
nói Bát nhã Ba la mật?
Phật bảo:
- Thiện
Hiện! Khi Từ Thị Bồ tát chứng Vô thượng Chánh Đẳng Giác, sẽ lấy sắc thọ tưởng
hành thức chẳng thường chẳng vô thường, chẳng vui chẳng khổ, chẳng ngã chẳng vô
ngã, chẳng tịnh chẳng bất tịnh, chẳng xa lìa chẳng chẳng xa lìa, chẳng vắng
lặng chẳng chẳng vắng lặng, chẳng buộc chẳng mở, chẳng có chẳng không, chẳng
quá khứ chẳng vị lai chẳng hiện tại tuyên nói Bát nhã Ba la mật. Nói rộng, cho
đến sẽ lấy Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí chẳng thường chẳng
vô thường, chẳng vui chẳng khổ, chẳng ngã chẳng vô ngã, chẳng tịnh chẳng bất
tịnh, chẳng xa lìa chẳng phải chẳng xa lìa, chẳng vắng lặng chẳng phải chẳng
vắng lặng, chẳng buộc chẳng mở, chẳng có chẳng không, chẳng quá khứ chẳng vị
lai chẳng hiện tại tuyên nói Bát nhã Ba la mật. (Q.507, ĐBN)
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Khi Từ Thị Bồ tát sẽ được Vô
thượng Chánh Đẳng Giác chứng những pháp nào, thuyết những pháp nào?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Khi Bồ tát Từ Thị
chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, chứng đắc sắc hoàn toàn thanh
tịnh, thuyết sắc hoàn toàn thanh tịnh. Cho đến chứng Nhất thiết tướng trí hoàn
toàn thanh tịnh, thuyết Nhất thiết tướng trí hoàn toàn thanh tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật
rằng:
- Bát Nhã sâu thẳm vì sao thanh
tịnh?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Sắc thanh tịnh nên Bát
Nhã thẳm sâu thanh tịnh. Nói rộng, cho đến Nhất thiết tướng trí thanh tịnh nên Bát
Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật
rằng:
- Vì sao sắc thanh tịnh nên Bát Nhã
sâu thẳm thanh tịnh, nói rộng cho đến vì sao Nhất thiết tướng trí thanh tịnh
nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
Phật bảo:
- Thiện
Hiện! Sắc không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Sắc
thanh tịnh nên Bát Nhã sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng, cho đến Nhất thiết tướng
trí không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Nhất thiết
tướng trí thanh tịnh nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh. (Q.507, ĐBN)
Lại nữa Thiện Hiện! Hư không thanh
tịnh nên Bát nhã Ba la mật thanh tịnh.
Cụ thọ Thiện Hiện liền thưa Phật
rằng:
- Vì sao hư không thanh tịnh nên Bát
Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
Phật bảo:
- Thiện Hiện! Hư không không sanh
không diệt, không nhiễm không tịnh nên thanh tịnh. Hư không thanh tịnh nên Bát
Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Sắc không nhiễm
ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh. Nói rộng, cho đến Nhất thiết tướng trí không
nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Bạch Thế Tôn! Vì sao sắc không nhiễm
ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh. Nói rộng, cho đến Nhất thiết tướng trí không
nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
Thiện Hiện! Sắc chẳng thể nắm lấy
nên không nhiễm ô. Sắc không nhiễm ô nên Bát Nhã sâu thẳm thanh tịnh. Nói rộng,
cho đến Nhất thiết tướng trí chẳng thể nắm lấy nên không nhiễm ô. Nhất thiết
tướng trí không nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh. (Q.507, ĐBN)
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không không
nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
- Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không
không nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
- Thiện Hiện! Hư không chẳng thể nắm
bắt nên không nhiễm ô. Hư không không nhiễm ô nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không chỉ
giả nói, nên Bát Nhã thanh tịnh.
- Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không chỉ
giả nói nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
- Thiện Hiện! Nhân hư không hai
tiếng vang hiện ra, chỉ có giả nói. Chỉ giả nói nên Bát Nhã sâu thẳm thanh
tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không bất
khả thuyết nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
- Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không bất
khả thuyết nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
- Thiện Hiện! Việc hư không không
thể nói nên bất khả thuyết. Vì bất khả thuyết nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Hư không bất
khả đắc nên Bát Nhã sâu thẳm thanh tịnh.
- Bạch Thế Tôn! Vì sao hư không bất
khả đắc nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh?
- Thiện Hiện! Hư không không có gì
để đắc nên nói bất khả đắc. Vì bất khả đắc nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh.
Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả pháp không sanh không diệt, không
nhiễm không tịnh nên Bát nhã Ba la mật thanh tịnh.
- Bạch Thế Tôn! Vì sao tất cả pháp
không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh nên Bát nhã Ba la mật thẳm sâu
thanh tịnh?
- Thiện Hiện! Vì tất cả pháp rốt ráo
tịnh nên không sanh không diệt, không nhiễm không tịnh. Vì không sanh diệt,
nhiễm tịnh nên Bát Nhã thẳm sâu thanh tịnh. (Q.507,
ĐBN)
Sơ giải:
Phẩm này nói
về thanh tịnh và trước chẳng trước. Hai giáo pháp này đã được Phật thuyết giảng
rõ ràng trong hai Hội trước, nên ở đây tụng lại cho nhớ. Không cần giải thích
cặn kẽ nữa!
---o0o---