XV. PHẨM
“NHƯ LAI”
Phần cuối Q.
561 cho đến phần đầu Q. 562, Hội thứ V, ĐBN.
Gợi ý:
Phẩm này
tương đương với các phẩm “Chơn Như” của các Hội trước. Như Lai như tức thị Như,
Như Lai như cùng Như không hai không khác. Nên nói Như Lai hay Chơn như chỉ là
một. Giáo lý của bất cứ phẩm “Chơn Như” nào cũng đều thâm thúy cả. Chúng ta
thường nghe câu nói người nào tri giác được Chơn Như tức là giác ngộ. Nên khi
tụng đọc thọ trì các phẩm “Chơn Như” phải cố gắng tập trung. Hội thứ VI kế tiếp
Hội này sẽ thuyết riêng về các pháp chơn như, pháp giới, pháp tánh, bình đẳng.
Xin nhớ thọ trì cẩn thận nếu muốn giác ngộ.
Tóm lược:
(Chơn thiện hữu)
Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bồ tát mới học nên
làm thế nào để học Bát Nhã sâu xa?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Bồ tát mới học muốn học Bát Nhã
sâu xa, trước nên gần gũi, phụng sự bạn lành. Nếu ai có thể tuyên thuyết Bát
Nhã sâu xa, dạy bảo trao truyền cho các Bồ tát, thì gọi là bạn lành. Người ấy
nói thế này: “Thiện nam tử, đến đây! Ông nên siêng năng tu bố thí, tịnh giới,
an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, Bát nhã Ba la mật. Khi ông siêng năng tu tập, nên
dùng vô sở đắc làm phương tiện, hồi hướng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề.
Khi ông hồi hướng, chớ dùng sắc, thọ, tưởng, hành, thức mà chấp thủ Bồ đề. Vì
sao? Vì tánh của Nhất thiết trí trí chẳng phải là sở thủ. Thiện nam tử! Ông chớ
sanh tham đắm các địa vị Thanh văn, Độc giác v.v..”. Nếu ai có thể dạy bảo,
trao truyền như thế cho Bồ tát tân học, làm cho họ dần dần thâm nhập vào Bát
nhã Ba la mật, thì nên biết đó là bạn lành của Bồ tát.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát này phát
Bồ đề tâm, muốn thẳng tới Bồ đề là việc làm rất khó!
(Hạnh nguyện của Bồ đề Bồ tát)
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đúng như vậy! Đúng như ngươi nói!
Việc làm của các chúng Bồ tát rất khó, nghĩa là vì lợi ích an vui cho các thế
gian nên phát tâm hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, với lời thề: Ta
vì cứu giúp thế gian nên làm nhà cửa cho
thế gian, làm chỗ quay về nương tựa cho thế gian, làm hòn đảo cho thế gian, chỉ
dạy con đường rốt ráo cho thế gian, làm vị thầy dẫn đường cho thế gian, làm chỗ
đến cho thế gian... nên phát khởi sự siêng năng tinh tấn, hướng đến đại Bồ
đề.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát thề cứu giúp tất cả thế gian nên
phát khởi siêng năng tinh tấn, hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ tát thấy
các thế gian chìm đắm trong khổ sanh tử chẳng thể ra khỏi, nên siêng năng tinh
tấn, hướng đến đại Bồ đề, vì dứt khổ cho người nên thuyết giảng pháp yếu của
chánh pháp cho họ.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát làm nhà cửa cho tất cả thế gian
nên phát khởi sự siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ tát
muốn vì thế gian thuyết tất cả pháp đều chẳng hòa hợp, nên phát khởi sự siêng
năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề.
Thiện Hiện bạch:
- Bạch Thế Tôn! Thế nào là Bồ tát
muốn vì thế gian thuyết tất cả pháp đều
chẳng hòa hợp?
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Các chúng Bồ tát
muốn vì thế gian tuyên thuyết năm uẩn và tất cả pháp đều chẳng hòa hợp, không
buộc, không mở, không sanh, không diệt. Do vậy, có thể che chở, giúp đỡ tất cả,
giống như nhà cửa.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát làm chỗ quay về nương tựa cho
các thế gian nên phát khởi sự siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là
các Bồ tát muốn làm cho thế gian thoát khỏi tất cả sanh, lão, bệnh, tử v.v… nên
phát khởi siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề, phương tiện thiện xảo giảng
thuyết điều cốt yếu của chánh pháp.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát làm hòn đảo cho các thế gian nên
phát khởi siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ tát hướng
đến đại Bồ đề vì muốn thuyết cho thế gian ranh giới trước sau của năm thủ uẩn
đều dứt. Do cái này dứt nên tất cả pháp đều dứt. Tất cả pháp này dứt tức là
Niết bàn tịch diệt vi diệu; cũng là tánh như thật không điên đảo. Ví như trong
biển, sông, ao lớn nhỏ, chỗ đất cao ở được gọi là hòn đảo; Niết bàn cũng thế,
là chỗ an ổn.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát chỉ dạy con đường rốt ráo cho
thế gian nên phát khởi siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ
tát hướng đến đại Bồ đề, muốn vì thế gian nói sắc rốt ráo chẳng gọi là sắc; thọ
tưởng hành thức và các pháp cũng vậy. Pháp tánh rốt ráo chẳng phải sắc đều như
vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch:
- Bạch Thế Tôn! Nếu pháp sắc thảy
pháp tánh rốt ráo chẳng gọi sắc thảy, lẽ các Bồ tát đã được Bồ đề, vì trong
tánh rốt ráo không phân biệt vậy?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đúng như vậy! Đúng như ngươi nói!
Trong tánh rốt ráo hoàn toàn không phân biệt, nhưng đối với các Bồ tát là việc
rất khó làm. Tuy có thể quán tất cả pháp như thế nhưng chẳng chứng đắc, cũng
chẳng chìm đắm. Nghĩ thế này: Ta đối với pháp này hiện Đẳng giác rồi, nên tuyên
thuyết chỉ dạy cho thế gian, làm cho họ biết được đạo tướng rốt ráo như thế.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát làm thầy dẫn đường(đạo sư) cho thế gian phát khởi siêng
năng tinh tấn, hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ tát hướng đến đại Bồ đề
muốn thuyết cho thế gian bản tánh sắc không sanh không diệt; thọ, tưởng, hành,
thức cũng như thế. Muốn thuyết cho thế gian quả Dự lưu cho đến quả vị Vô Thượng
Chánh Đẳng Bồ đề bản tánh các pháp không sanh, không diệt.
Thiện Hiện! Thế nào là các chúng Bồ
tát làm chỗ đến cho các thế gian nên
phát khởi siêng năng tinh tấn hướng đến đại Bồ đề? Nghĩa là các Bồ tát hướng
đến đại Bồ đề, muốn tuyên thuyết chỉ dạy cho thế gian: Sắc lấy hư không làm chỗ
đến. Thọ, tưởng, hành, thức và tất cả pháp cũng lấy hư không làm chỗ đến. Muốn
tuyên thuyết, chỉ dạy cho thế gian: Sắc không chỗ đến, ngang đồng với hư không.
Thọ, tưởng, hành, thức và tất cả pháp cũng không chỗ đến, ngang đồng với hư
không. Như hư không rộng lớn, không đến, không đi, không tạo, không tác, không
trụ, không sanh, không diệt. Các pháp cũng vậy, đều như hư không, không có sự
phân biệt. Vì sao? Vì sắc Không, nên không đến, không đi… Thọ, tưởng, hành,
thức và tất cả pháp cũng đều Không, nên không đến, không đi. Vì sao? Vì tất cả
pháp đều dùng: Không, vô tướng, vô nguyện, không tạo, không tác, không sanh,
không tánh… như mộng, như huyễn, không ngã, không biên, Niết bàn tịch tĩnh,
không thủ, không xả, không đến, không đi, tịch diệt cùng cực… để làm chỗ đến.
Người kia đối với chỗ tới này cũng chẳng thể vượt khỏi.
(Ai là người có thể tin hiểu Bác Nhã?)
Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Ai có thể tin hiểu
pháp sâu xa như thế?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Nếu các Bồ tát từ lâu tu đại hạnh,
đã từng cúng dường vô lượng chư Phật, ở chỗ chư Phật phát thệ nguyện rộng lớn,
đã trồng căn lành, đều được thành thục, được vô lượng bạn lành giúp đỡ hộ niệm,
thì có thể tin hiểu pháp sâu xa này.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát này lấy
gì làm tánh?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Các Bồ tát này lấy điều phục, viễn ly làm tánh. Nhờ
tánh này nên có thể biết, có thể rõ Bát Nhã.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát này có
thể biết, có thể rõ Bát Nhã sâu thẳm sẽ đạt đến chỗ nào?
Phật dạy Thiện Hiện:
- Các Bồ tát này sẽ đạt đến Nhất
thiết trí.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát chứng
đắc rồi thì có thể làm chỗ quay về và chỗ đến cho vô lượng, vô biên hữu tình?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đúng như vậy! Đúng như ngươi nói!
Nếu các Bồ tát chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề thì có thể làm chỗ
quay về, chỗ đến cho vô lượng, vô biên hữu tình.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát này
thường làm việc khó làm, nghĩa là mặc giáp đội mũ bền chắc như thế vì muốn độ
vô lượng, vô biên hữu tình, làm cho vào Niết bàn, nhưng loài hữu tình hoàn toàn
chẳng thể đắc.
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đúng như vậy! Đúng như lời ngươi
nói!
Lại nữa, Thiện Hiện! Các Bồ tát này
mặc giáp đội mũ chẳng thuộc sắc, thọ, tưởng, hành, thức; chẳng thuộc Thanh văn,
Độc giác, Bồ tát và tất cả Nhất thiết trí trí. Vì sao? Vì tất cả pháp đều không sở thuộc.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát thực
hành Bát Nhã sâu xa thì chẳng trụ địa vị Thanh văn, Độc giác v.v...
Phật bảo Thiện Hiện:
- Ông quán nghĩa nào mà nói như thế?
Thiện Hiện thưa:
- Bạch Thế Tôn! Bát Nhã sâu xa không
chấp trước. Tu Bát nhã Ba la mật thì đối với tất cả pháp hoàn toàn không có sự
tu, cũng không có người tu, thời tu, chốn tu và do đây tu cũng bất khả đắc.
Bạch Thế Tôn! Bát Nhã sâu xa là pháp không quyết định. Nếu tu hư không, tu tất cả
pháp, tu không biên giới, tu không nhiếp thọ thì chính là tu Bát nhã Ba la mật.
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đúng như vậy! Đúng như lời ngươi
nói!
Lại nữa, Thiện Hiện! Nên nương vào
Bát Nhã sâu xa như thế, quán sát đại Bồ tát Bất thối chuyển; nghĩa là các Bồ
tát nếu chẳng tham đắm Bát Nhã sâu xa, chẳng chấp lời của người khác và sự chỉ
dạy truyền trao của người khác để làm điều chơn yếu, cũng chẳng tin người khác
tạo tác, nghe nói Bát Nhã sâu xa như thế, tâm vị đó chẳng kinh, chẳng sợ, chẳng
hãi, chẳng chìm, chẳng đắm, không nghi, không ngờ, cũng chẳng mê mờ, hoang
mang, hoan hỷ ưa nghe, hết lòng tin nhận; các Bồ tát này nhất định chẳng thối
lui. Các Bồ tát như thế đời trước đã từng nghe nghĩa lý Bát Nhã sâu xa, nên nay
được nghe, tâm không kinh sợ v.v...
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát nghe
Bát Nhã sâu xa tâm chẳng kinh, chẳng sợ v.v... thì các Bồ tát này sẽ dùng tâm
nào quán sát Bát Nhã sâu xa?
(Dùng tâm tùy thuận Nhất thiết trí trí mà quán Bát
Nhã)
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đại Bồ tát này nên dùng tâm tùy thuận Nhất thiết trí quán sát Bát
nhã Ba la mật.
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Thế nào là tâm tùy
thuận Nhất thiết trí quán sát Bát nhã Ba la mật?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Các Bồ tát
tùy thuận như hư không quán sát Bát nhã Ba la mật thì đó là tâm tùy thuận Nhất
thiết trí quán sát Bát nhã Ba la mật. Vì sao? Vì Nhất thiết trí vô lượng, vô
biên. Nếu vô lượng, vô biên tức là chẳng phải sắc, cũng chẳng phải thọ, tưởng,
hành, thức; không đắc, không hiện quán, không trí, không thức, không sanh,
không diệt, không tu, không tác, không từ đâu đến, cũng không đi về đâu, không
phương hướng, không nơi chốn, cũng không sở trụ, chỉ có thể nói là vô lượng, vô
biên.
Thiện Hiện nên biết! Hư không vô
lượng, vô biên nên Nhất thiết trí cũng vô lượng, vô biên. Nhất thiết trí vô
lượng, vô biên nên không ai có thể chứng. Chẳng phải sắc có thể chứng, cho đến
chẳng phải thức có thể chứng. Chẳng phải bố thí Ba la mật có thể chứng, cho đến
chẳng phải Bát nhã Ba la mật có thể chứng. Vì sao? Vì sắc cho đến thức chính là Nhất thiết trí không hai, không khác.
Bố thí cho đến Bát nhã Ba la mật chính là Nhất thiết trí không hai, không khác.
Bấy giờ Thiên tử Phạm Thế cõi Dục
cùng đi đến chỗ Phật, đồng bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật
như thế rất là sâu xa, khó thấy, khó biết.
Phật bảo các Thiên tử:
- Đúng như vậy! Đúng như lời các
ngươi nói! Khi mới thành Phật, Ta quán nghĩa này, ngồi yên tịnh tư duy, chẳng
muốn nói pháp, Ta nghĩ: Pháp của Ta sâu xa, chẳng phải các thế gian có thể tin
nhận nhanh chóng. Pháp Ta chứng chính là Bát nhã Ba la mật. Pháp này sâu xa,
chẳng phải năng chứng, chẳng phải sở chứng, không nơi chứng, không thời chứng
và do đây chứng, cũng chẳng thể đắc. Thiên tử nên biết! Hư không sâu xa nên
pháp này sâu xa. Ngã sâu xa nên pháp này sâu xa. Tánh tất cả pháp không đến,
không đi nên pháp này sâu xa.
Khi ấy, các Thiên tử bạch Phật:
- Thật lạ thay! Bạch Thế Tôn! Pháp
Phật thuyết, tất cả thế gian rất khó tin hiểu. Pháp Phật thuyết không thủ,
không xả. Hữu tình thế gian lại hành thủ xả.
Phật bảo các Thiên tử:
- Đúng như vậy! Đúng như lời các
ngươi nói!
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Pháp Phật thuyết sâu xa vi diệu,
đối với tất cả pháp đều có thể tùy thuận, không có sự chướng ngại, đồng như hư
không. Pháp Phật thuyết hoàn toàn không sanh, vì tất cả pháp sanh không thể đắc
vậy. Pháp mà Phật biết, hoàn toàn không nơi chốn vì tất cả nơi chốn đều chẳng
thể đắc vậy.
Phật dạy:
- Này Thiện Hiện! Đúng như vậy! Đúng
như lời các ngươi nói!
(Như Lai tùy sanh)
Các Thiên tử bạch Phật:
- Bạch Thế
Tôn! Đại đức Thiện Hiện là chơn Phật tử, tùy Như Lai sanh, vì những gì Ngài nói
đều tương ưng với Không vậy.
Thiện Hiện
bảo các Thiên tử:
- Các ông
nói: Ta tùy Như Lai sanh. Thế nào là Thiện Hiện tùy Như Lai sanh? Nghĩa là tùy
Như Lai như sanh vậy. Vì tất cả pháp sanh chẳng thể đắc vậy. Nên Như Lai như
không đến, không đi, bản tánh chẳng sanh. Thiện Hiện như cũng không đến không
đi, bản tánh chẳng sanh, nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
chính là tất cả pháp như. Tất cả pháp như chính là Như Lai như. Như đó không
phi Như, cũng chẳng không có tánh chẳng như. Thiện Hiện như cũng như thế, nên
nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
không biến đổi, không phân biệt, khắp tất cả chỗ. Thiện Hiện như cũng như thế,
nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
lấy thường trụ làm tướng nên không có sở trụ. Thiện Hiện như cũng như thế, nên
nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
không có sự chướng ngại, tất cả pháp như cũng không có sự chướng ngại. Thiện
Hiện như cũng như thế, nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
cùng tất cả pháp như đồng một như, không hai, không khác, không tạo, không tác.
Như Lai như luôn luôn là tướng như, không lúc nào là chẳng phải tướng như. Thế
nên như không hai, không khác. Thiện Hiện như cũng như thế, nên nói: Thiện Hiện
tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
đối với tất cả chỗ không nhớ nghĩ, không phân biệt. Tất cả pháp như đối với tất
cả chỗ cũng không nhớ nghĩ, không phân biệt. Thiện Hiện như cũng lại như thế,
nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
không khác, chẳng thể đắc. Tất cả pháp như cũng không sai khác, chẳng thể đắc.
Thiện Hiện như cũng lại như thế, nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai như
chẳng lìa các pháp như. Các pháp như chẳng lìa Như Lai như. Như Lai như luôn
luôn là tướng như, không lúc nào là chẳng phải tướng như. Thiện Hiện như cũng
như thế, nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Tuy nói là
tùy sanh nhưng không có chỗ tùy sanh, vì Thiện Hiện như chẳng khác Phật. Như
Lai như chẳng phải đến, đi. Tất cả pháp như cũng chẳng phải đến, đi. Thiện Hiện
như cũng lại như thế, nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Như Lai tức
thị Như Lai như. Như Lai như tức thị quá khứ như, quá khứ như tức thị Như Lai
như. Như Lai như tức thị vị lai như, vị lai như tức thị Như Lai như. Như Lai
như tức thị hiện tại như, hiện tại như tức thị Như Lai như. Như Lai như tức thị
ba đời như, ba đời như tức thị Như Lai như. Như Lai như cùng ba đời như không
hai, không khác. Tất cả pháp như, Thiện Hiện như cũng không hai, không khác,
nên nói: Thiện Hiện tùy Như Lai sanh.
Bồ tát như
tức thị chư Phật như. Các chúng Bồ tát do như này nên khi đắc Bồ đề gọi là Như
Lai Ứng Chánh Đẳng Giác. Khi Như Lai chứng đắc như này, ba ngàn thế giới biến
động sáu cách. Ta đối với các pháp như như thế càng tin hiểu, nên nói: Thiện
Hiện tùy Như Lai sanh.
Thiên tử nên
biết! Nhưng Thiện Hiện ta chẳng do sắc cho đến thức, nên từ Như Lai sanh. Cũng
chẳng do quả Dự lưu cho đến Độc giác Bồ đề nên từ Như Lai sanh. Cũng chẳng do
Nhất thiết trí nên từ Như Lai sanh. Chỉ do chơn như nên từ Như Lai sanh.
Thiên tử nên
biết! Nhưng Thiện Hiện ta không từ sắc, thọ, tưởng, hành, thức sanh. Không từ
quả Dự lưu cho đến Độc giác Bồ đề sanh, nên Thiện Hiện ta tùy Như Lai sanh.
Khi ấy, Xá lợi Tử bạch Phật:
- Như Lai như thế rất sâu xa vi
diệu.
Phật bảo Xá lợi Tử:
- Đúng như vậy! Đúng như lời người
nói! Như Lai sâu xa vi diệu như thế, nên ngay khi thuyết tướng Như Lai như thế,
ba ngàn Bí sô sạch hẳn các lậu, tâm được giải thoát, thành A la hán, năm trăm
Bí sô ni xa trần lìa cấu, sanh pháp nhãn thanh tịnh, năm ngàn chư Thiên đắc Vô
sanh pháp nhẫn, sáu ngàn Bồ tát sạch hẳn các lậu, tâm được giải thoát.
Phật bảo Xá lợi Tử:
- Sáu ngàn Bồ tát trong chúng này
từng ở chỗ năm trăm đức Phật quá khứ gần gũi cúng dường. Tuy tu bố thí, tịnh
giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự nhưng không giữ gìn phương tiện thiện xảo của
Bát Nhã sâu xa, phát sanh nghĩ tưởng sai khác, tu hạnh sai khác, nên đời này
chỉ nghe pháp lớn mà tâm sạch các lậu, được giải thoát.
Xá lợi Tử! Các chúng Bồ tát tuy có
đạo Bồ tát: Không, vô tướng, vô nguyện nhưng không giữ gìn phương tiện thiện
xảo của Bát Nhã sâu xa, liền chứng Niết bàn, rơi ở địa vị Thanh văn, Độc giác.
Xá lợi Tử! Ví như có con chim, thân
to lớn từ một trăm cho đến năm trăm do tuần, lông cánh của nó chưa đủ, hoặc đã
suy yếu. Con chim này từ trên cõi trời Ba mươi ba nhào thẳng xuống châu Thiệm
bộ. Giữa đường nó nghĩ: Ta nay muốn quay về cõi trời Ba mươi ba. Ý ngươi thế
nào? Con chim này có thể về lại cõi trời Ba mươi ba được không?
Xá lợi Tử bạch:
- Kính bạch Thế Tôn! Không.
Phật bảo Xá lợi Tử:
- Con chim này giữa đường ước muốn:
Đến châu Thiệm bộ sẽ khiến cho thân ta không bị tổn hại, không bị đau đớn, ý
ngươi nghĩ sao? Ước muốn này có được thỏa nguyện không?
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Kính bạch Thế Tôn, không! Con chim
này khi tới châu Thiệm bộ, thân nó nhất định bị tổn hại, đau đớn, hoặc chết
hoặc gần chết. Vì sao? Vì thân của nó lớn, lông cánh chưa đủ, hoặc đã suy yếu,
lại từ trên cao rơi xuống vậy.
Phật bảo Xá lợi Tử:
- Có thiện nam thiện nữ Bồ tát thừa
cũng như thế, tuy phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề, đã trải qua số
đại kiếp như cát sông Hằng, siêng tu bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh
lự, cũng tu giải thoát môn: Không, vô tướng, vô nguyện nhưng không nhiếp thọ phương tiện thiện xảo của
Bát Nhã sâu xa, liền chứng Niết bàn, nên rơi vào địa vị Thanh văn hoặc Độc
giác.
Xá lợi Tử! Các Bồ tát này tuy nghĩ
nhớ giới uẩn cho đến giải thoát tri kiến uẩn của chư Phật ba đời nhưng tâm thủ
tướng, không biết như thật về công đức chơn thật của năm uẩn như thế, chỉ nghe
danh tự suông, thủ tướng, chấp trước, hồi hướng Bồ đề, bèn rơi vào địa vị Thanh
văn hoặc Độc giác. Vì sao? Xá lợi Tử! Vì các Bồ tát này xa lìa phương tiện
thiện xảo của Bát nhã Ba la mật nên như thế.
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Như con hiểu nghĩa
Phật dạy: Nếu các Bồ tát xa lìa phương tiện thiện xảo của Bát nhã Ba la mật thì
tuy đầy đủ vô lượng tư lương phước đức, nhưng đối với Bồ đề hoặc đắc, hoặc
chẳng đắc. Thế nên Bồ tát muốn đắc Bồ đề thì nhất định chẳng nên xa lìa phương
tiện thiện xảo của Bát nhã Ba la mật.
Khi ấy, Phật bảo Xá lợi Tử:
- Đúng như vậy! Đúng như lời ngươi
nói! (Hết Q.561, ĐBN)
Quyển thứ
562
Khi ấy, Thiên tử Phạm Thế cõi Dục
cung kính chấp tay đồng bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Bát Nhã như thế rất
là sâu xa, rất khó tin hiểu. Quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề của chư Phật
cũng rất sâu xa, rất khó tin hiểu!
Phật bảo các Thiên tử:
- Đúng như vậy! Đúng như lời ngươi
nói!
Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Như con hiểu nghĩa
Phật dạy thì Vô Thượng Bồ đề chẳng phải khó tin, khó đắc. Vì sao? Vì tất cả
pháp hoàn toàn Không, nên trong Không không có pháp tin chứng pháp khác. Vì
sao? Vì tự tánh tất cả pháp đều Không. Vì dứt diệt niệm đối với các pháp như
thế nên nói pháp như thế, thì pháp này cũng Không. Do nhân duyên này, đối với
quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề của Phật, năng chứng, sở chứng, năng tri, sở
tri, tất cả đều Không, vắng lặng. Thế nên quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề
chẳng phải khó tin hiểu, chẳng phải khó chứng đắc, do tất cả pháp hoàn toàn
Không. Tin hiểu như thế thì liền chứng đắc.
Phật bảo Thiện Hiện:
- Đối với quả vị Vô Thượng Chánh
Đẳng Bồ đề kẻ tin chứng bất khả đắc, vì quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chẳng
phải thật có; vì không chứa nhóm nên nói khó tin, khó đắc.
Khi ấy, Xá lợi Tử bảo Thiện Hiện:
- Vì tất cả pháp rốt ráo không, nên
Vô thượng Bồ đề cực khó tin, khó đắc.Vì sao? Vì tất cả pháp hoàn toàn không có
tự tánh, đều như hư không. Ví như hư không không nghĩ: Ta tin, sẽ đắc Vô thượng
Bồ đề, các pháp cũng vậy, thế nên quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề cực khó
tin, khó đắc.
Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Phật Bồ đề
không khó tin khó đắc, tại sao các Bồ tát nhiều như cát sông Hằng cầu quả vị Vô
Thượng Bồ đề lại bị thối lui? Nên phải nói Phật Bồ đề rất khó tin, khó đắc.
Thiện Hiện thưa:
- Ý Tôn giả thế nào? Sắc đối với Bồ
đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Thọ, tưởng, hành, thức đối với Bồ
đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Lìa sắc, có pháp nào đối với Bồ đề
thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Lìa thọ, tưởng, hành, thức, có
pháp nào đối với Bồ đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Sắc như, đối với Bồ đề có thối lui
không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Thọ, tưởng, hành, thức như đối với
Bồ đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Lìa sắc như, có pháp nào đối với
Bồ đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Lìa thọ, tưởng, hành, thức như có
pháp nào đối với Bồ đề có thối lui không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Như đối với Bồ đề có thối lui
không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
- Lìa như đối với Bồ đề có thối lui
không?
Xá lợi Tử đáp:
- Thưa Thiện Hiện, không.
Cụ thọ Thiện Hiện bảo Xá lợi Tử:
- Nếu tất cả pháp chắc thật, tồn
tại, hoàn toàn vô sở hữu, đều bất khả đắc, thì nói những pháp nào đối với quả
vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề để có thể thối lui?
Xá lợi Tử thưa:
- Như lời thiện sĩ nói: Thật không
có pháp, cũng không có hữu tình có thể nói có sự thối lui Bồ đề. Nếu vậy thì vì
lẽ gì Phật thuyết ba hạng trụ Bồ tát thừa, chỉ nên nói một? Lại không nên lập
có ba thừa sai khác, chỉ nên có một Bồ tát thừa?
Khi ấy, Mãn Từ Tử thưa với cụ thọ Xá
lợi Tử:
- Nên hỏi Thiện Hiện: Có phải là chỉ
có một Bồ tát thừa chăng? Rồi sau đó mới có thể nạn vấn: Lẽ ra không nên kiến lập
ba thừa sai khác, chỉ nên có một Bồ tát thừa.
Xá lợi Tử hỏi Thiện Hiện:
- Có phải chỉ có một Bồ tát thừa
chăng?
Thiện Hiện hỏi:
- Lẽ nào trong như có ba hạng Bồ tát
và ba thừa?
Xá lợi Tử thưa:
- Thiện Hiện, chẳng phải vậy!
- Lẽ nào trong như có một Bồ tát
thừa, một Phật thừa chăng?
Xá lợi Tử thưa:
- Thiện Hiện, chẳng phải vậy!
- Lẽ nào trong
như tướng có một pháp khá thấy gọi là một Bồ tát và một thừa chăng?
Xá lợi Tử thưa:
- Thiện Hiện, chẳng phải vậy.
Cụ thọ Thiện Hiện lại bảo với Xá lợi
Tử:
- Nếu tất cả pháp chắc thật an trụ
như vậy, trọn vô sở hữu đều bất khả đắc, Bồ tát Tam thừa cũng lại như thế, thì
vì lẽ gì gạn hỏi có một, có ba? Nếu các Bồ tát nghe thuyết tướng như không sai
khác chẳng kinh chẳng sợ, cũng chẳng chìm đắm, các Bồ tát này mau chứng Bồ đề,
nhất định không thối lui.
Khi ấy, Thế Tôn khen Thiện Hiện:
- Lành thay! Lành thay! Ngươi có thể
vì các Bồ tát thuyết điều cốt yếu của chánh pháp. Sự giảng thuyết của ngươi
nương vào oai thần của Phật, tất cả Như Lai đều tùy hỷ về sự giảng thuyết của
ngươi. Nếu các Bồ tát đối với tướng
không sai biệt của các pháp như, hết lòng tin hiểu, thì nghe thuyết các pháp
như như thế chẳng kinh chẳng sợ, cũng chẳng chìm đắm. Các Bồ tát này mau chứng
quả vị Giác ngộ tối cao, nhất định không thối lui.
Xá lợi Tử bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát thành
tựu pháp này thì nhất định chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ đề chăng?
Phật bảo Xá lợi Tử:
- Đúng như vậy! Các Bồ tát này nhất
định chẳng rơi vào địa vị Thanh văn v.v...
(Bồ tát an trụ)
Thiện Hiện bạch Phật:
- Bạch Thế Tôn! Nếu các Bồ tát muốn
chứng Bồ đề, nên trụ như thế nào? Nên học như thế nào?
Phật bảo Thiện Hiện:
- Nếu các Bồ
tát muốn chứng Bồ đề thì đối với các hữu tình nên trụ bình đẳng, nghĩa là đối
với loài kia nên phát sanh tâm bình đẳng, tâm từ, tâm bi, tâm hỷ, tâm xả, tâm
không sai khác, tâm khiêm tốn, tâm lợi ích, tâm an lạc, tâm không sân hận, tâm
không muốn não hại kẻ khác, tâm như cha mẹ... cũng dùng tâm này nói với họ.
Thiện Hiện
nên biết! Nếu các Bồ tát muốn chứng Bồ đề thì nên trụ như thế, nên học như thế.
Sơ giải:
Đây là phẩm
phối hợp nhiều phẩm như “Chơn Thiện Hữu, Trí Hướng Đến, Chơn Như và Bồ tát An
Trụ”, đã luận nhiều lần ở các Hội thứ I đến Hội thứ V, ĐBN. Quý vị có thể quay
lại tham cứu nếu muốn.
Các phẩm của
Hội thứ V này chẳng khác nào các bản tóm
lược của tất cả các phẩm mà chúng ta đã tụng đọc từ trước, Kinh đã nhập 3
hay 4 phẩm vào một vài trang sách là quá ngắn. Nên chúng tôi nhiều lần phát
biểu nếu Kinh thuyết quá ngắn thì thiếu, nếu thuyết quá dài thì loãng. Hội thứ
I tổng cộng có đến 400 quyển (trong số 600 quyển của ĐBN) được coi là quá dài,
quá trùng tụng, trong khi Hội thứ V chỉ vỏn vẹn có 10 quyển, quá ngắn nên đọc
thấy thiếu là vậy. Để bổ túc, Quý vị có thể quay lại Hội thứ IV trì tụng cũng
được!
---o0o---