PHẨM “RẢI HOA”
Phần cuối quyển 84, Hội thứ I, ĐBN.
(Tương đương phần đầu phẩm “Tán Hoa” quyển 09, MHBNBLMĐ)
Tóm
lược:
Lúc bấy giờ, Trời Đế Thích và Tam
thiên đại thiên thế giới này có chúng trời Tứ đại vương, trời Ba mươi ba, trời
Dạ mạ, trời Đổ sử đa, trời Lạc biến hóa, trời Tha hóa tự tại, trời Phạm chúng,
trời Phạm phụ, trời Phạm hội, trời Đại phạm, trời Quang, trời Thiểu Quang, trời
Vô lượng quang, trời Cực quang tịnh, trời Tịnh, trời Thiểu tịnh, trời Vô lượng
tịnh, trời Biến tịnh, trời Quảng, trời Thiểu quảng, trời Vô lượng quảng, trời
Quảng quả, trời Vô phiền, trời Vô nhiệt, trời Thiện Hiện, trời Thiện kiến, trời
Sắc cứu cánh đều khởi ý nghĩ: Nay Tôn giả Thiện Hiện nương thần lực Phật vì tất
cả hữu tình ban pháp vũ. Nay đây, chúng tôi vì cúng dường nên hóa ra các thứ
hoa trời vi diệu, rải cúng Thích Ca Như Lai và đại Bồ tát cùng các Tỳ kheo, Tôn
giả Thiện Hiện và cũng rải cúng dường Bát nhã Ba la mật thậm thâm đã nói.
Cụ thọ Thiện Hiện thấy điều vi diệu
này rồi, tác lên ý nghĩ: “Nay những hoa đã rải, ở chỗ các trời chưa từng thấy
có. Hoa này cực diệu, thật chẳng phải do cỏ cây đất nước sanh ra, chắc là các
trời vì cúng dường vậy, nên từ tâm hóa ra.
Khi ấy, Thiên Đế Thích đã biết chỗ
tâm nghĩ của Thiện Hiện, nên bảo Thiện Hiện rằng: Hoa đã rải đây, thật chẳng
phải cỏ cây đất nước sanh ra, cũng chẳng phải từ tâm hóa ra, chỉ là biến
hiện.
Cụ thọ Thiện Hiện bảo Thiên Đế Thích
rằng: Hoa này chẳng sanh thời chẳng phải là hoa vậy.
Lúc đó, Thiên Đế Thích hỏi Thiện
Hiện rằng: Vì chỉ hoa này chẳng sanh hay là các pháp khác cũng thế?
Thiện Hiện đáp: Chẳng những hoa này
chẳng sanh mà các pháp khác cũng thế. Vì sao? Kiều Thi Ca! Sắc cũng chẳng
sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải sắc. Thọ tưởng hành thức cũng chẳng
sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải thọ tưởng hành thức. Vì sao? Vì pháp
chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là sắc thảy vậy.
Kiều Thi Ca! 12 xứ, 18 giới cũng
chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải 12 xứ, 18 giới. Vì sao? Vì pháp
chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là 12 xứ, 18 giới vậy.
Kiều Thi Ca! Địa giới cũng chẳng
sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải địa giới. Thủy hỏa phong không thức
giới cũng chẳng sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải thủy hỏa phong không
thức giới. Vì sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là
địa giới thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Khổ Thánh đế cũng chẳng
sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải khổ Thánh đế. Tập diệt đạo Thánh đế
cũng chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải tập diệt đạo Thánh đế. Vì
sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là khổ Thánh đế
thảy vậy.
Kiều Thi Ca! 12 duyên khởi, 18 pháp
không, thập nhị chân như, lục Ba la mật, bốn tinh lự, bốn vô lượng, bốn vô sắc
định... chẳng sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải 12 duyên khởi cho đến bốn
định vô sắc. Vì sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là
12 duyên khởi thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Tám giải thoát cũng
chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải tám giải thoát. Tám thắng xứ,
chín thứ đệ định, mười biến xứ cũng chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng
phải tám thắng xứ, chín thứ đệ định, mười biến xứ. Vì cớ sao? Vì pháp chẳng
sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là tám giải thoát thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Ba mươi bảy pháp trợ
đạo, tam giải thoát môn, ngũ nhãn, lục thần thông, Phật mười lực, bốn vô sở uý,
bốn vô ngại giải, đại từ, đại bi, đại hỷ đại xả, mười tám pháp Phật bất cộng
cũng chẳng sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải ba mươi bảy pháp trợ đạo cho
đến mười tám pháp Phật bất cộng. Vì sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý
luận, chẳng thể thi thiết là ba mươi bảy trợ đạo... thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Pháp vô vong thất, tánh
hằng trụ xả, Nhất thiết trí, Đạo tướng trí, Nhất thiết tướng trí, tất cả Đà la
ni môn, Tam ma địa môn. Nếu tất cả pháp môn đây đã chẳng sanh thời chẳng phải
tất cả pháp vô vong thất cho đến Tam ma địa môn. Vì sao? Vì pháp chẳng sanh lìa
các hý luận, chẳng thể thi thiết là tất cả Pháp vô vong thất... thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Dự lưu cũng chẳng sanh,
đây đã chẳng sanh thời chẳng phải Dự lưu. Nhất lai, Bất hoàn, A la hán cũng
chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải Nhất lai, Bất hoàn, A la hán. Vì
cớ sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi thiết là Dự lưu thảy
vậy.
Kiều Thi Ca! Độc giác, cũng chẳng
sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải Độc giác. Đại Bồ tát, Vô thượng Chánh
đẳng Bồ đề cũng chẳng sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải đại Bồ tát, Vô
thượng Chánh đẳng Bồ đề. Vì sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể
thi thiết là pháp Độc giác thảy vậy.
Kiều Thi Ca! Thanh văn thừa cũng
chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải Thanh văn thừa. Độc giác thừa, Vô
thượng thừa cũng chẳng sanh, đây đã chẳng sanh thời chẳng phải Độc giác thừa,
Vô thượng thừa. Vì cớ sao? Vì pháp chẳng sanh lìa các hý luận, chẳng thể thi
thiết là Thanh văn thừa thảy vậy.
Sơ giải:
Nhờ thần lực của Như Lai mà Thiện
Hiện vì hữu tình ban trận mưa pháp. Để đền đáp ân đức này nên chư thiên các cõi
trời mới hóa ra các thứ hoa trời vi diệu, rải cúng Như Lai, các đại Bồ tát, cụ
thọ Thiện Hiện và cũng rải cúng dường Bát nhã Ba la mật.
Nhưng đây là những loại hoa đặc
biệt, cực vi diệu chưa từng thấy mà Thiện Hiện tự nghĩ chẳng phải do đất nước
cây cỏ sanh ra, mà chỉ do tâm hóa ra.
Thiên Đế Thích đã biết chỗ nghĩ của
Thiện Hiện, nên bảo Thiện Hiện rằng: “Hoa đã rải đây, thật chẳng phải cỏ
cây đất nước sanh ra, cũng chẳng phải từ tâm hóa ra, chỉ là biến hiện”.
Đó là duyên sự cho việc mở đầu buổi thuyết pháp của Thiện Hiện về phẩm “Rải Hoa”
này.
Thiện Hiện bảo Thiên Đế Thích nếu
hoa này không do đất nước cây cỏ sanh ra thì không thể gọi là hoa.
Thiên Đế Thích lại hỏi: Chỉ có hoa
chẳng sanh (vô sanh) hay tất cả pháp cũng vậy?
Thiện Hiện đáp: Chẳng những hoa này
chẳng sanh mà các pháp khác cũng thế. Vì sao? Kiều Thi Ca! Sắc cũng chẳng
sanh, nếu đã chẳng sanh thời chẳng phải sắc.
Toàn thể mấu chốt của bài pháp này
nằm ở câu trả lời của Thiện Hiện: Nếu tất cả pháp không tự sanh, nếu đã
không tự sanh thì chẳng phải pháp.
Để giải thích quan điểm này, Ngài Long
Thọ dùng bài kệ:
“Các pháp không phải tự nó sanh,
Cũng không phải từ cái khác sanh
Không cùng sanh và không phải vô
nhân
Vì thế, biết nó là vô sanh”.
Để giải thích bài kệ này, chúng tôi
nói: Từ “không phải” có nghĩa khước từ cái chẳng sanh, vô sanh hay chẳng tự
sanh. Ngài Long Thọ dùng bài tụng này để phủ định. Phủ định cái gì?
1- Các pháp không sanh khởi từ nó: “Không có bột thì không gột nên hồ”.
Hồ không thể tự sanh, nghĩa là một vật thể không thể sanh ra từ chính nó. Phải
có điều kiện nào đó, thì hồ mới sanh.
2- Các pháp không sanh khởi từ cái khác: Hồ không thể tự sanh mặc dầu có
bột. Hồ là một tự thể, bột là một tự thể khác. Do đó, có thể nói một tự thể
chính nó không thể được sinh ra từ một tự thể khác nó.
3- Các pháp không cùng sanh hay sanh ra từ cả hai: Bột là bột, nước xôi
là nước xôi, hai tự thể này không thể tự hòa hợp để sanh ra hồ được. Nên nói
các pháp không cùng sanh hay sanh ra từ cả hai.
4- Không sinh khởi không phải vì không có nguyên nhân: Bột không thành
hồ, nước xôi không thành hồ. Muốn có hồ thì phải có người bỏ bột vào nước xôi
rồi khuấy lên thì bột mới thành hồ. Không có bột, không có nước xôi, không có
người khuấy thì không có hồ. Vậy, nên nói bất cứ hiện hữu nào cũng là kết quả
của nhiều nguyên nhân hợp lại. Vì vậy, nên nói không có kết quả nào hiện diện
mà không có nguyên nhân.
Do đó có thể kết luận: Các
pháp không sanh khởi từ chính nó, các pháp không sanh khởi từ cái khác, cũng
không sanh khởi từ cả hai, cũng không sanh khởi không phải vì không có nguyên
nhân. Cuối cùng đưa đến xác định “vì thế, biết nó là vô sanh”.
Vậy, vô sanh là cái “biến hiện” nói
theo Thiên Đế Thích. Hoa không do đất nước cây cỏ sanh, hoa cũng không phải từ
tâm hóa sanh, hoa sanh ra như trò biến hóa. Nhưng lạ lùng thay đó chính là cái
chứng biết về vô sanh của tất cả pháp.
---o0o---